________________
१६६
स्थानाङ्गसूत्रे क्षेत्राधिकारात्पुनरपि जम्बूद्वीपान्तर्गतान् पदार्थान् माह--
मूलम्-जंबूदीवे दीये मंदरे पवए भदसालवणे अट्र दिसा, हत्थिकूडा पण्णत्ता, तं जहा--पउमुत्तर १, नीलवंते २, सुहत्थि ३, अंजणगिरी ४, कुमुए य ५, पलासए ६, वडिसे ७ अट्ठमए रोयणगिरी ८॥ जंबूदीवस्स णं दीयस्त जगती अह जोयणाई विक्खंभेणं पण्णत्ता ॥ सू० ५४ ॥ ___ छाया- जम्बूद्वीपे द्वीपे मन्दरे पर्वते भद्रशालयने अष्टौ दिग्रहस्तिकूटानि प्रज्ञप्तानि, तद्यथा-पद्मोत्तरः १, नीलयान् २; सुहस्ती ३, अञ्जनगिरिः ४, कुमुदश्च ५, पलाशकः ६, अवतंसः ७ अष्टमको रोचनगिरिः ८। जम्बूद्वीपस्य खलु द्वीपस्य जगती अष्टौ योजनानि ऊर्ध्वमुच्चत्वेन बहुमध्यदेशभागे अष्टौ योजनानि विष्कम्भेण प्रज्ञप्तः ।। सू० ५४ ।।
टीका-जंबूदीवे दीवे" इत्यादि-- जम्बूद्वीपे द्वीपे मध्यजम्बूद्वीपे मन्दरपर्यतस्य चतुर्दिवर्तिभद्रशालपने
क्षेत्राधिकारको लेकरही पुनः सूत्रकार जम्बूद्वीपान्तर्गत पदा. र्थो का कथन करते हैं " जंबू दीये दीवे मंदरे पव्यए ॥ टीकार्थ-जम्बूद्वीप नामके मध्य जम्बूद्वीपमें मन्दर पर्वतकी चारों दिशाओंमें रहे हुए भद्रशाल वनमें शीता शीतोदा इन दो महानदियोंके तट पर आठ दिग्हस्तिकूट कहे गये हैं ! ये कूट पूर्वादि चारों दिशा
ओंमें हस्तिके आकार के जैसे हैं-अतः इन्हें दिग्हस्ति कूट कहा गया है। उनके नाम इस प्रकारसे हैं-पद्मोत्तर १, नीलवान् २, सुहस्ती ३, अजनगिरि ४, कुमुद ५, पलाशक ६, अवतंस ७, एवं आठवां रोचन
ક્ષેત્રાધિકાર ચાલી રહ્યો છે. તેથી હવે સૂત્રકાર જમ્બુદ્વીપમાં આવેલા બીજાં ५४ानु नि३५९४ ४२ छ-"जबूदीवे दीवे मंदरे पव्वए" त्यादि ટીકાર્ય–જંબુદ્વિપ નામના મધ્ય જંબુદ્વીપમાં મન્દર પર્વતની ચારે દિશાઓમાં આવેલા ભદ્રશાલ વનમાં શીતા અને શીતેદા મહાનદીના તટ પર આઠ દિલ્ડસ્તિકૂટ કહ્યા છે. આ ફૂટ પૂર્વાદિ ચારે દિશાઓમાં હાથીના જેવાં આકારથી વ્યાપેલા હેવાને કારણે તેમને દિગ્વસ્તિકૂટ કહેવામાં આવ્યા છે. તેમનાં નામ नीय प्रमाणे छ-(१) पमोत्त२, (२) नास्पान्, (3) सुस्ती , (४) मागिरि, (6) भु, (६) ५८॥४, (७) मयत'स, भने (८) शयनजरि.
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
