________________
सुधाटीका स्था०८ सू० ५३ मन्दरचूलिकानिरूपणम् वरद्वीपार्द्धपौरस्त्याई पद्मवृक्षादारभ्य, पुष्करवरद्वीपार्द्धपाश्चात्याः महापा वृक्षादारभ्य मन्दरचलिकान्ताः पदार्था बोध्याः । धातक्यादि वृक्षाणां प्रमाणादिकं जम्बूवृक्षवद् बोध्यम् ।
तदुक्तम्-- "जो भणिो जंबूए विही उ सो चेव होइ एएसि ।
देवकुरासु सामलिरुक्खा जह जंबूदीवम्मि ॥१॥" छाया-=यो भणितो जम्ब्वा विधिस्तु स एव भवति एतेपाम् ।
देवकुरासु शाल्मलिवृक्षा यथा जम्बूद्वीपे ॥१॥ इति ॥० ५३ ॥ खण्डके पाश्चात्यार्द्ध में-पश्चिमार्धमें महाधातकी वृक्षसे लेकर, पुष्कर वर द्वीपार्धके पौरस्त्याध पद्मवृक्षसे लेकर एवं पुष्करचरद्वीपार्धके पाश्चात्या में महा पद्मवृक्षसे लेकर मन्दरचूलिका तकके समस्त पदार्थ कह लेना चाहिये. धातकी आदि वृक्षोंका प्रमाण आदि सब जम्बूवृक्षकी तरह जानना चाहिये. तदुक्तम्-" जो भणिो जंबूए" इत्यादि । ___ जो विधि जम्बूवृक्षकी कही गई है वही विधि इनकी कहनी चाहिये । भेद इतनाही है कि जम्बूद्वीपमें जम्बूवृक्ष हैं और देवकुरुओंमें शाल्मली वृक्ष हैं ॥१॥
जिस प्रकार जम्बूद्वीपमें जम्बूवृक्ष है उसी प्रकार देवकुरुमें शाल्मलिवृक्ष है। सूत्र ५३ ॥ વૃક્ષની લઈને મન્દરચૂલિકા પર્યન્તના ઉપર્યુક્ત બધા પદાર્થો છે, એમ સમજવું જોઈએ. તથા ધાતકીખંડના પશ્ચિમાર્ધમાં પણ મહાધાતકી વૃક્ષને લઈને ઉપયુક્ત બધાં પદાર્થોને સદ્દભાવ સમજે. એજ પ્રમાણે પુષ્કરવર દ્વીપાધના પૂર્વાર્ધમાં પણ પદ્મવૃક્ષથી લઈને મન્દર ચૂલિકા પર્યન્તના પદાર્થોને સદ્દભાવ સમજો. એજ પ્રમાણે પુષ્કરવર દ્વીપાર્ધમાં પશ્ચિમાર્ધમાં પણ મહાપદ્મવૃક્ષથી લઈને મન્દર ચૂલિકા પર્યન્તના પદાર્થોને સદૂભાવ સમજો. ધાતકીવૃક્ષ આદિ સમસ્ત પદાર્થોનું પ્રમાણ આગલા સૂત્રમાં જબૂવૃક્ષ આદિનું જે પ્રમાણુ બતાવ્યું છે તે પ્રમાણે જ સમજવું.
५९ छ -“जो भणिओ जंबूए" छत्याहि. " એટલે કે અંબૂવૃક્ષનું જેવું વર્ણન કર્યું છે, એવું જ વર્ણન ધાતકીવૃક્ષ અને પદ્મવૃક્ષનું થવું જોઈએ. જંબુદ્વીપના ઉપર્યુક્ત પદાર્થોનું વર્ણન પ્રમાણે જ ધાતકીખંડાદિના ઉપર્યુક્ત પદાર્થોનું વર્ણન સમજવું. અહીં તે કથન કરતાં એટલે જ તફાવત છે કે જંબુદ્વીપમાં જંબૂવૃક્ષ છે અને દેવકુરુઓમાં શામલી વૃક્ષ છે. | સૂ. ૫૩ છે
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
