________________
स्थानाङ्गसूत्रे स्यात् तथा तथा व्यवहारं प्रस्थापयेन्नतु प्रवचनविरुदै व्यवहारं प्रस्थापयेदितिनिगमनम् ५। सम्प्रति एतैरागमादिभिः व्यवहतः फलं प्रश्नद्वारेणाद-' से फिमाहु' इत्यादिना, ' से ' तत्=पञ्चविधं व्यवहारं किम्-किमर्थम् आहुः कथयन्ति, एकेन आगमव्यवहारेणैवेष्टसिद्धेः, यतः श्रमणा निर्ग्रन्था आगमबलिका: आगमयलसम्पन्ना एव भवन्ति ? इति शिष्यपश्नः । उत्तरयति-इत्येतं पश्चविषंपञ्चप्रकारक व्यवहार-व्यवहरमाणइत्यप्रेण सम्बन्धः यदा-यदा यस्मिन् यस्मिन् जहां आगमादि हो उससे वहां अपना व्यवहार चलाये अर्थात् आगम न हो तो श्रुतसे श्रुत न हो तो आज्ञाप्से आज्ञा न हो तो धारणासे और धारणा न हो तो जीतसे अपना व्यवहार चलाये, परन्तु वह प्रव. चनसे विरुद्ध व्यवहारोंसे अपना व्यवहार न चलाये।
अव प्रश्नकर्ता ऐसा प्रश्न पूछता है, कि इन आगमादिकोंके अनुसार व्यवहारकर्ताको क्या फल होता है ? यही बात-"से किमाहु इस सूत्र द्वारा प्रश्न रूपमें प्रफटकी गई हैं, अर्थात यह जो पांच प्रकारका व्यवहार कहा गया है, सो किलिपे कहा गया है ? क्योंकि एक आगम व्यवहारसेही इष्ट फलको सिद्धि हो जाती है, कारण जो श्रमण जन होते हैं वे आगमरूप बलसे सम्पन्नही होते हैं, अर्थात् आगम रूप बलसे सम्पन्नही श्रमण जन होते हैं-इस शिष्यके प्रश्न के उत्तरमें प्रभु कहते हैं-" इत्येतं" इत्यादि-इस प्रका. रके पांच प्रकारके व्यवहारको जय २ जहाँ २ तब २ वहां २ अनिधिવામાં આવ્યું છે-“ જ્યાં આગમ આદિ જેને સદભાવ હોય તેના દ્વારા વ્યવહારિકે વ્યવહાર ચલાવવો જોઈએ ” એટલે આગમ ન હોય તે શ્રત વડે, શ્રત ન હોય તે અજ્ઞા વડે, આજ્ઞા ન હોય તે ધારણ વડે, અને ધારણું ન હોય તે જીત વડે તે પિતાને વ્યવહાર ચલાવે, પરંતુ પ્રવચનની વિરૂ દ્ધને વ્યવહાર તે તેણે ચલાવવું જોઈએ નહીં.
પ્રશ્ન–“આગમાદિકે અનુસાર વ્યવહાર કરનારને કયા ફળની પ્રાપ્તિ थाय छ १" से यात " से किमाहु" त्या सूत्र १२१ प्रश्न ३२ ५८ કરવામાં આવી છે. પ્રશ્નકર્તા એ વાત પૂછવા માગે છે કે “એક આગમ વ્યવહાર વડે જ ઈષ્ટફલથી સિદ્ધિ થઈ જાય છે, તે પાંચ પ્રકારના વ્યવહારનું શું પ્રયોજન છે? શ્રમણે તે આગમરૂપ બલથી સંપન્ન જ હોય છે, તે આગમ વ્યવહાર સિવાયના વ્યવહારની શી આવશ્યકતા છે?
उत्तर-" इत्येतं " त्यादि-सा पाय घाना व्यवहारन क्यारे न्यारे અને જ્યાં જ્યાં ચલાવવાની આવશ્યકતા જણાય, ત્યારે ત્યારે અને ત્યાં ત્યાં
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર: ૦૪
