________________
सुधा टीका स्था० ७ सू० १४ सप्तस्वरनिरूपणम् सक्कया पागया चेव, दुहा भणिइओ आहिया । सरमंडलाम्म गिजंते, पसत्था इसिभासिया ॥ २८ ॥ केसी गायइ महुरं ?, केसी गायइ खरं च रुक्खं च ? | केसी गायइ चउरं ?, केसि विलंबं ? दुतं केसी ॥ २९ ॥ विस्तरं पुण केरिसी १ ॥
सामा गायइ महुरं, काली गायइ खरं च रुक्खं च । गोरी गायइ च उरं, काण विलंवं दुतं च अंधा ॥ ३० ॥ विस्तरं पुण पिंगला ॥
तंतिसमं तालसमं, पादसमं लयसमं गहसमं च । नीससिऊ ससियसमं, संचारसमं सरा सत्त ॥ ३१ ॥ सत्त सरा य तओ गामा, मुच्छणा एगवी सई । ताणा एगूण पण्णासा, समत्तं सरमंडलं ॥ ३२ ॥ इइ सरमंडलं समत्तं ॥ सू० १४ ॥
छाया - सप्त स्वराः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-
षड्ज ऋषभो गान्धारो मध्यमः पञ्चमः स्वरः । चैतचैव निषादः स्वराः सप्त व्याख्याताः ॥ १ ॥ एतेषां खलु सप्तानां स्वराणां सप्त स्वरस्थानानि प्रज्ञप्तानि तद्यथापड्जं तु अग्रजिह्वया, उरसा ऋषभं स्वरम् । कण्ठोद्गतेन गान्धारं, मध्यजिह्वया मध्यमम् ॥ २ ॥ नासा पञ्चमं ब्रूयाद दन्तोष्ठेन च धैवतम् । मूर्ध्ना च निषाद, स्वरस्थानानि व्याख्यातानि ॥ ३ ॥ सप्त स्वरा जीवनिश्रिताः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-
"
षड्जं रौति मयूरः, कुक्कुटः ऋषभं स्वरम् । हंसो नदति गान्धारं, मध्यमं तु गवेलकाः ॥ ४ ॥ अथ कुसुमसंभवे काले, कोकिलाः पञ्चमं स्वरम् । षष्ठं च सारसाः क्रौञ्चाः, निषादं सप्तमं गताः ॥ ५ ॥
श्री स्थानांग सूत्र : ०४
६०७
