________________
सुघाटीका स्था. स. ४ संग्रहस्वरूपनिरूपणम् रूपा निषेधना, प्रतिनोदना-असकृत्स्खलितादौ-‘धिक ते जन्म' इत्यादि निष्ठुरवाक्यैाढतरप्रेरणा च नास्ति स तु गच्छ: अगच्छो भवति । अत एवं संयमाथिभिः स गच्छो मोक्तव्यः परित्याज्य इति ॥१॥
एवं यथा पञ्चमस्थाने पञ्चमस्थानकस्य प्रथमोद्देशे उक्तं, तथैवात्रापि वक्तव्यं यावत्-(२-३-४ ) आचार्योपाध्यायो गणे आपृच्छयचारी चापि भवति, नो अनापृच्छयचारी चापि भवतीति । तत्र यावत्पदेन-त्रीणि स्थानानि पञ्चमस्थानोक्तानि संग्राह्याणीति तान्याह-आचार्योपाध्यायः खलु गणे यथारानिकवारणा-किसी अकर्तव्यमें प्रवृत्त हुएको तुम्हें यह नहीं करना चाहिये" इस प्रकारसे निषेध करनेकी पद्धति, और प्रतिनोदना-बार २ गल्ती करने पर " तेरे जन्मको धिक्कार है" इत्यादि रूप निष्ठुर वाक्योंसे प्रताड़ना नहीं है, ऐसा गच्छ अगच्छ हो जाता है, और संयमार्थी पुरुषों द्वारा, वह गच्छ परित्याज्य हो जाता है ।१।।
इस तरहसे जैसा पंचम स्थानमें-पंचम स्थानकके प्रथम उद्देशकमें कथन किया गया है, वैसाही यहां पर भी कथन कर लेना चाहिये यावत् (२-३-४) आचार्योपाध्याय गणमें आपृच्छथचारी-पूंछकर बाहर जानेके योग्य होता है, अनापृच्छयचारी होता है, यहां यावत् शब्दसे पंचम स्थानोक्त ३ स्थान ग्रहण किये गये हैं। जो इस प्रकारसे हैंजो आचार्य उपाध्याय अपने गणमें पर्यायज्येष्ठ अनुसार कृतिकर्मका રની ભૂલાઈ ગયેલા કર્તવ્યને યાદ કરાવનારી પ્રણાલી, અને કેઈ અકર્તવ્યમાં પ્રવૃત્ત થયેલાને “તમારે આવું કરવું જોઈએ નહીં ” આ પ્રકારના નિષેધ રૂપ ધારણ કરવાની પ્રણાલી, તથા પ્રતિનેદના-વારંવાર ભૂલ કરનારને “ધિકાર છે તને ” ઈત્યાદિ કઠોર (નિષ્ફર વાક વડે તેને ઠપકો આપવાની પ્રણાલી નથી એવા ગચછને વિનાશ થઈ જાય તે ગ૭ ખરા અર્થમાં ગરછ કહેવાને ચગ્ય નહીં રહેવાને કારણે સંયમાથી પુરુષ દ્વારા પરિત્યાય मनी लय छे. ।।।
આ પ્રકારે જેવું પાંચમાં સ્થાનકના પહેલા ઉદ્દેશામાં કથન કરવામાં આવ્યું છે, એવું જ કથન અહીં પણ ગ્રહણ કરવું જોઈએ. તે કથન અહીં કયાં સુધી ગ્રહણ કરવાનું છે તે નીચે દર્શાવવામાં આવ્યું છે
“આચાર્યોપાધ્યાય ગણુમાં આપૃછયચારી–પૂછીને બહાર ગમન (વિહાર) કરનારા હોવા જોઈએ ” અહીં સુધીના કથન દ્વારા ત્યાં ત્રણ સ્થાનેનું કથન થયું છે. પાંચમાં સ્થાનકમાં પ્રતિપાદિત તે ત્રણ સ્થાને નીચે પ્રમાણે છે–
श्री. स्थानांग सूत्र :०४
