________________
सुधाटीका स्था०६ सू०६३ औधिकादिभावनिरूपणम्
५०९ ये ६ लेश्या हैं । ज्ञानावरण के उद्य से हुआ अज्ञान मिथ्यात्व मोहनीय के उदय से हुआ अतत्व श्रद्धानरूप मिथ्यादर्शन किसी भी कर्म के उदय से हुआ असिद्धत्व और चारित्रमोहनीय के सर्वघाति स्पर्द्धकों के उदयसे हुआ असंयम ये २१इक्कीस प्रकारके भाव औदायिक भावहैं।
शंका-दर्शनावरण के उदय से अदर्शन भाव भी होता है, उसको यहां अलग से क्यों नहीं गिनाया ? ____उत्तर-मिथ्यादर्शन से ही अदर्शन भावका ग्रहण हो जाता है तथा निद्रा, निद्रा निद्रा आदि का भी इसीमें अन्तर्भाव कर लेना चाहिये क्योंकि ये भी अदर्शन के भेद हैं।
शंका-हास्य आदि के उदय से हास्य आदि औयिक भाव भी होते हैं, अतः उन्हें तो अलग से गिनाना चाहिये ?
उत्तर-माना कि हास्य आदि स्वतन्त्र औदयिक भाव हैं-तब भी लिङ्ग के ग्रहण करने से इनका ग्रहण हो जाता है क्योंकि भाव लिङ्ग के सहचारी हैं।
शंका- अघातिया कर्मों के उदय से भी जाति आदि औदयिक भाव होते हैं सो उन्हें यहां अलग से क्यों नहीं गिनाया ? પ્રકટ થતું અજ્ઞાન, (૧૯) મિથ્યાત્વ મેહનીયના ઉદયથી પ્રકટ થયેલું અતત્વ શ્રદ્ધાનરૂપ મિથ્યાદર્શન, (૨૦) કઈ પણ કર્મના ઉદયને લીધે જનિત ગસિ દ્વિવ અને (૨૧) ચારિત્ર મેહનીયના સર્વઘાતિ સ્પદ્ધકના ઉદયથી જનિત અસંયમ. આ ૨૧ પ્રકારના ઔદયિક ભાવ કહ્યા છે.
શંકાદર્શનાવરણના ઉદયથી અદર્શનભાવને પણ સદૂભાવ રહે છે. અહીં તેને અલગ રૂપે શા કારણે ગણવેલ નથી ?
મિથ્યાદર્શનને ગ્રહણ કરવાથી અદર્શનભાવ પણ ગ્રહણ થઈ જાય છે. તથા નિદ્રા, નિદ્રાનિદ્રા, આદિને પણ તેમાં સમાવેશ કરી લેવું જોઈએ, કારણ કે તે પણ અદર્શનના ભેદો જ છે.
શંકા-હાસ્ય આદિના ઉદયથી હાસ્ય આદિ ઔદયિક ભાવ પણ હોઈ શકે છે, તેથી તેમને અલગ રૂપે ગણાવવા જ જોઈએ !
ઉત્તર-માની લઈએ કે હાસ્ય આદિ સ્વતંત્રભાવ છે. તે પણ લિંગને ગ્રહણ કરવાથી તેમનું રહેણ પણ થઈ જાય છે, કારણ કે તે ભાવે લિંગના સહચારી છે.
શંકા-અઘાતિયા કર્મોને ઉદયથી પણ જાતિ આદિ ઔદયિક ભાવ સંભવી શકે છે. તે તેમને અહીં અલગ રૂપે શા માટે ગણાવ્યા નથી ?
श्री. स्थानांग सूत्र :०४
