________________
स्थानाङ्गसूत्रे अचेलः, सहि अन्येषु निर्ग्रन्थेषु अविद्यमानेषु सत्सु सचेलिकाभिर्निर्ग्रन्थीभिः सह संवसनपि तीर्थकदाज्ञाविराधको न भवतीति पञ्चमं स्थानम् ।।मू० ७॥
अनन्तरसूत्रे जिनाज्ञानातिकामति इत्युक्तं, नदतिक्रमणशीलच आज्ञाविराधको भवति, आज्ञाविराधना च आस्रवरूपा भवति, अत: आस्रवद्वाराणि, तत्प्रतिपक्षत्वात् संवरद्वाराणि, पुनर्दण्डलक्षणान् आस्रवविशेषांश्च प्राह
मूलम्-पंच आसवदारा पण्णत्ता, तं जहा-मिच्छत्तं १, अविरइ २, पमाए ३, कसाया ४ जोगा ५। पंच संघरदारा पण्णता, तं जहा-संमत्तं १ विरई २ अपमाओ ३, अकसाइत्तं ४, अजोगित्तं ५। पंच दंडा पण्णता, तं जहा-अहादंडे १ अगदादंडे २ हिंसादंडे ३ अकम्हादंडे ४ दिट्ठीविप्परियासियादंडे ५॥ सू० ८॥ ___ छाया-पञ्च आस्रवद्वाराणि प्रज्ञतानि, तद्यथा-मिथ्यात्यम् १ अविरतिः २ प्रमादः ३ कपायाः ४ योगाः ५। पञ्च संघरद्वाराणि प्रज्ञतानि, तद्यथा-सम्यत्वं १, विरतिः २ अप्रमादः ३ अकपायित्वम् ४ अयोगित्वम् ५। पञ्च दण्डा: प्रज्ञप्ताः तयथा-अर्थदण्डः १ अनर्थदण्डः २ हिंसादण्डः ३ अकस्मादण्डः ४ दृष्टिविपर्यासदण्डः ५ ॥ ८॥
आदि अथवा श्वशुर आदि यदि अचेलक हुआ-बालक होनेसे अचेलक हुआ पुत्र और बड़ा होने पर भी वृद्धता आदि के कारणसे अचेलक हुआ श्वशुर आदि-अन्य निर्ग्रन्थों के अभावमें उनकी अविद्यमानता में सचेलक निर्ग्रन्थनियों के साथ यदि रहता है, तब भी वह तीर्थकरकी आज्ञाका विराधक नहीं होता है, ऐसा यह पांचवां स्थान है । सू०७॥ બાલક છે. તે અલક (નગ્ન) હોય તે પણ સાધ્વીજી તેની પાસે રહી શકે છે. દીક્ષા લેનાર સસરા આદિ ધારે કે વૃદ્ધ હોય અને વૃદ્ધાવસ્થાને કારણે અચેલક (નગ્નાવસ્થાવાળે) થઈ ગયો હોય, અને અન્ય સાધુઓ ત્યાં વિદ્ય. માન ન હોય, તે એવી પરિસ્થિતિમાં સચેલક સાધ્વીઓ સાથે રહેતે શ્રમણ નિગ્રંથ ભગવાનની આજ્ઞાને વિરાધક થતું નથી. છે સૂ. ૭ છે
श्री. स्थानांग सूत्र :०४