________________
४८७
सुधा टीका स्था०६ सु० ६२ समेदमायुबन्धनिरूपणम् छाया-मुक्त्वा स्वकामवाधां प्रथमायां स्थितौ बहुतरं द्रव्यम् ।
शेषासु विशेषहीनं यावदुत्कर्षमिति सर्वासाम् ॥१॥ इति । इति प्रथम आयुर्वधः।
तथा-गतिनामनिधत्तायुः-गति: नरकादिका चतुर्विधा, सेव नाम-नामकर्मण उत्तरप्रकृतिविशेषो नामो-जीवपरिणामो वा, तेन सह निधत्तं यदायुस्तदिति द्वितीयः। स्थितिनामनिधत्तायु:-स्थितिः-केनचिद् विवक्षाविषयीभूतेन भावेन जीवेन आयुष्कर्मणा वा यत् स्थातव्यं सा स्थितिरित्युच्यते, सैब नाम: परिणामो धर्मः स्थितिपरिणामः, तेन सह निधत्तं यदायुः-दलिकरूप तत् ।
"मोत्तूण संगमबाहं " इत्यादि । ___ अपनी २ अबाधाको छोड़कर प्रथम स्थितिमें बहुतर द्रव्य देना बाकी की स्थितियों में विशेष २ हीन द्रव्य देना चाहिये यह क्रम समस्त कर्मों की उत्कृष्ट स्थिति तकका जानना चाहिये इस प्रकारसे यह प्रथम आयुबन्ध है
गतिनामनिधत्तायु-नरकादिकके भेदसे चार प्रकारकी गति होती है, यह गति भी नामकर्मकी उत्तर प्रकृतियों का एक भेद है, अथवा नामसे जीव परिणाम लिया गया है, सो इस गतिनाम कर्मके साथ अथवा गतिरूप जीव परिणाम के साथ जो आयु निधत्त है, वह द्वितीय आयुबन्ध है, स्थितिनामनिधत्तायु-जीव जिस किसी विवक्षा. भूत भावसे अथवा आयु कमसे स्थित रहता है वह स्थिति है, सो इस स्थितिरूप परिणामके साथ जो दलिकरूप आयु निधत्त है, वह
ह्यु ५४ छे , “ मोतूण संगमबाहं " त्याપિતાપિતાની અબાધાને છેડીને પ્રથમ સ્થિતિમાં બહુતર દ્રવ્ય દેવું જોઈએ, બાકીની સ્થિતિઓમાં વિશેષ વિશેષ હીન દ્રવ્ય દેવું જોઈએ. આ ક્રમ સમસ્ત કર્મોની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ પર્યત જાણવું જોઈએ. પ્રથમ આયુબન્ધનું આ પ્રકારનું સ્વરૂપ છે.
ગતિનામનિધત્તાયુ–નારક આદિના ભેદથી ચાર પ્રકારની ગતિ કહી છે. આ ગતિ પણ નામકર્મની ઉત્તર પ્રકૃતિના એક ભેદ રૂપ છે. અથવા નામ દ્વારા જીવપરિણામ લેવામાં આવ્યું છે. આ ગતિનામકમની સાથે અથવા ગતિરૂપ જીવ પરિણામની સાથે જે આયુ નિધત્ત છે તેનું નામ ગતિનામ નિધત્તાયુ છે, અને તે આયુબન્ધના બીજા પ્રકાર રૂપ છે.
સ્થિતિનામનિષત્તાયુ–જીવ જે કઈ વિવક્ષાભૂત ભાવ રૂપે અથવા આયુકર્મ રૂપે સ્થિત રહે છે, તેનું નામ સ્થિતિ છે. આ સ્થિતિ રૂપ પરિ. ણામની સાથે જે દલિક રૂપ આયુ નિધત્ત છે, તેને ત્રીજા પ્રકારને આયુબ
श्री. स्थानांग सूत्र :०४
