________________
३०
स्थानाङ्गसूत्रे
टीका-पंचहि ठाणेहिं ' इत्यादि
पञ्चमिः स्थान: कारणैः निग्रन्था निर्ग्रन्थ्यश्च एकता एकस्मिन् स्थले स्थानकायोत्सर्गम् उपवेशनं या शय्यां संस्तारकं वा नैषेधिकी स्वाध्यायभूमि वा चेतयन्ता-कुर्वन्तो नातिकामन्ति-नोल्पवयन्ति जिनाज्ञाम् । तानि स्थानानि पाहसन्ति भवन्ति । एके केचिद् नि न्या निर्ग्रन्थ्यश्च, ते किल काञ्चित् एकां महतींविशालाम् अग्रामिकाम् ग्रामरहिम् छिन्नापाताम्-छिन्ना आपाता:-जनानामा. गमनानि, उपलक्षणाद् गमनानि वा यस्यां सा तां, दीर्घाध्वाम् दीर्घः अध्या मार्गा यस्यां सा तां-महापथाम् , यद्वा-'दीर्घाद्धाम् ' इति च्छाया. दीघ: महान् अद्धा कालो-निस्तरणे यस्याः सा तां दीर्घकाललनी पाम्लङ्घन योग्याम् अटवीम् अनुप ___ अब सूत्रकार इसी स्त्री विषयक अधिकारके सम्बन्धसे साध्वीकी चक्तव्यतासे प्रतिबद्ध सूत्रद्वयात्मक एक सूत्रका कथन करते हैं
'पंचहि टाणेहिं निग्गंधा निग्गंधीओ' इत्यादि सूत्र ७ ॥ टीकार्थ-निर्ग्रन्थ और निम्रन्थनियां-साधु और साध्वी-यदि इन पांच कारणोंको लेकर एकही जगह कार्योत्सर्ग करते हैं, या बैठते हैं विस्तर करते हैं, या स्वाध्याय करते हैं, तो वे जिनाज्ञाके विराधक नहीं होते हैं, पे पांच कारण इस प्रकारसे हैं-जैसे-किननेक निर्ग्रन्थ और निम्रन्थनियां एक ऐसी अटवीमें पहुँच जाते हैं, कि जो बहुत विशाल है, जिसमें एक भी ग्राम नहीं है, मनुष्योंका भी आगमन आनाजाना जिसमें नहीं है, जो लम्बे रास्तावाली है, अथवा जिसे पार करना बहुत समय साध्य है, ऐसी भयंकर गहन अधीमें पहुंच जाने पर
આગલા સૂત્રમાં સ્ત્રીવિષયક કથન કરવામાં આવ્યું છે. સાધ્વીએ પણ સ્ત્રીઓ જ હોય છે. આ સંબંધને અનુલક્ષીને હવે સૂત્રકાર સાધ્વીઓની વક્તવ્યતાથી યુક્ત સૂત્ર દ્રયના સમૂહરૂપ એક સૂત્રનું કથન કરે છે.
साथ-" पंच हि ठाणे हि निग्गंथी निग्गंथीओ" त्या:
નિ (સાધુએ) અને નિગ્રંથિનિએ (સાધીએ) જે આ પાંચ કારણેને લીધે એક જ જગ્યાએ કાસર્ગ કરે, બેસે, સ્વાધ્યાય કરે, અથવા શયન કરે, તે તેઓ જિનાજ્ઞાના વિરાધક થતાં નથી.
(૧) કેટલાક નિગ્રંથ અને નિગ્રંથીઓ કેઈ એક એવી ગહન અને વિશાળ અટવીમાં આવી પહોંચ્યાં છે કે જેમાં એક પણ ગામ નથી, મનુષ્યને અવરજવર પણ જ્યાં થતું નથી, જેને પાર કરીને કઈ ગામમાં પહોંચવું ઘણું જ દુષ્કર છે, ઘણું જ લાંબા સમયે જેને પાર કરી શકાય એવી છે, તે
श्री. स्थानांग सूत्र :०४
