________________
सुघाटीका स्पा०६ सू०२० उत्सविण्यां जंबूद्वीपस्य मनुष्पप्रमाणादिनिरूपणम् ३२९ मनुजाः पधनुः सहस्राणि ऊर्ध्वमुच्चत्वेन प्रज्ञप्ताः पट च अर्द्ध पल्योपमानि परमायुः पालयन्ति ४ । एवं धातकीखण्ड द्वीपपौरस्त्यार्द्धे चत्वार आलापका यावत् पुष्करवरद्वीपार्धपायात्यादै चचार आलापकाः । सू० २० ॥
टीका--' जंबुद्दीवे दीवे ' इत्यादि --
जम्बूदीपनामक द्वीपस्थे भरते देखते च क्षेत्रे अतीतायाम् उत्सर्पिण्याम् सुषम सुषमा नामक समायां मनुनाः पट् च धनुः सहस्राणि= त्रीन् कोशान् ऊर्ध्वम् उच्चत्वेन अभवन्, तथा-षट् अर्धपल्योपमानि त्रीणि पल्योगमानि परमायुः= उत्कष्टमायुः अपालयन्=पालयन्ति स्मेति । एवमग्रेऽपि व्याख्या बोध्या । सू०२० ॥
तथा --
मूलम् -छवि हे संघघणे पण्णत्ते, तं जहा-- वइरोसभ णारायसंघयणे १, उसणाराय संघयणे २, नारायसंघयणे ३, अद्धनाराय संघणे ४, खीलियासंघयणे ५, छेवट्टसंघणे ६ ॥ सू० २१ ॥
छाया -- षड्विधं संहननं प्रज्ञप्तं, तद्यथा-वज्रऋषभनाराच संहननत् १ ऋषभनाराचसंहननं २, नाराच संहननं ३, कीलिका संहनन ४, सेवार्त्तसंहननम् ५ ।। सू० २१॥
धनुष के ऊंचे होते कहे गये हैं, और६ अर्ध पस्योपमकी इनकी उत्कृष्ट आयु कही गई है ४ इसी तरह से घातकी खण्ड द्वीपके पौरस्त्यार्द्ध में (पूर्वके आधा भाग) चार आलापक यावत् पुष्करवर द्वीपार्ध के पाश्चात्यार्ध में चार आलापक कहलेना चाहिये | छह अर्ध पल्योपमका भाव है ३ पल्योपम ६ हजार धनुष से ३ कोश लिये गये हैं, क्योंकि २ हजार धनुषका एक कोश होता है || सू० २० ॥
જમૂદ્રીપ નામના દ્વીપના દેવકુરુ અને ઉત્તરકુરુ નામના ક્ષેત્રામાં મનુષ્યાની ઊંચાઈ ૬ હજાર ધનુષપ્રમાણ કહી છે અને તેમનું ઉત્કૃષ્ટ આયુષ્ય ૬ અ यस्योपभनुं ह्युं छे. । ४ ।
એ જ પ્રમાણે ધાતકીખડ દ્વીપના પૂર્વાર્ધના મનુષ્યા વિષે ચાર આલાપણ કહેવા જોઇએ. એ જ પ્રમાણે પુષ્કરવર દ્વીપાના પશ્ચિમાધ પન્તના દ્વીપાના મનુષ્ય વિષે પણ ચાર-ચાર આલાપકા કહેવા જોઇએ. એ હજાર ધનુષના એક કાશ થાય છે. તેથી ૬૦૦૦ ધનુષપ્રમાણ ઊંચાઇ એટલે ૩ કાશપ્રમાણુ ઊંચાઈ સમજવી. છ અધ પાપમનું આયુષ્ય એટલે ત્રણ પા मनुं आयुष्य सभ॥ सु. २० ॥
स्था०-४२
श्री स्थानांग सूत्र : ०४
