________________
३००
स्थानाङ्गसूत्रे
पयन्तः - मृतस्य स्वजनादीन्न तन्मरणं सूचयंतो वा इति पञ्चमं स्थानम् । तथातूष्णीं = मौनभावेन तं परिष्ठापयितुं संप्रत्रजन्तः = गच्छन्तो वा नातिक्रामन्ति जिना - ज्ञामिति षष्ठं स्थानम् ॥ भ्रू० ३ ॥
अनन्तरसूत्रोक्तो व्यवहारच प्रायश्छद्मस्थानां भवतीति छद्मस्थप्रस्तावात् तत्संबन्धिकं सूत्रमाह
.
मूलम् छ ठाणाई छउमत्थे सबभावेणं ण जाणइ णपासइ, तं जहा - धम्मत्थिकायं १, अधम्मस्थिकार्य २, आगासत्थिकार्य ३, जीवमसरीरपडिबद्धं ४, परमाणुपोग्गले ५ स ६ । एयाणि चेव उत्पन्ननाणदंसणधरे अरहा जिणे जाव सवभावेणं जाणइ पासइ, तं जहा धम्मत्थिकार्य जाव सदं ॥ सू० ४ ॥
छाया - षट् स्थानानि छनस्थः सर्वभावेन न जानाति न पश्यति, तद्यथाधर्मास्तिकायम् १, अधर्मास्तिकायम् २, आकाशास्तिकायम् ३ जीवमशरीरमति
रातभर जगकर उसके पास बैठे रहते हैं, तो इससे भी वे जिनाज्ञाके विराधक नहीं होते हैं । समान धर्मवाले साधुके मर जानेकी सूचना यदि वे उसके कुटुम्बीजनों को देते हैं, तो उस अवस्थामें भी वे जिना - ज्ञाके विराधक नहीं होते हैं । ऐसा यह पांचवां स्थान है । मरे हुए उस साधुकी परिष्ठापना करनेके लिये यदि मौनपूर्वक उस साधुके पीछे २ जाते हैं, तो वे इस स्थिति में जिनाज्ञा के विराधक नहीं होते हैं, ऐसा यह छठा स्थान है || सू०३ ||
इस ऊपर के सूत्र में जो व्यवहार कहा गया है, वह प्रायः छद्मस्थों को होता है, अतः छद्मस्थके प्रस्ताव को लेकर अब सूत्रकार छद्मस्थ सम्बन्धी આખી રાત તેના શબ પાસે જાગતાં બેસી રહેનાર સાધુસાધ્વીએ જિનાજ્ઞાના વિરાધક ગણાતા નથી.
પાંચમુ’ સ્થાન—સમાન ધર્મવાળા સાધુના કાળધમ પામવાના સમાચાર તેના કુટુંબી એને જણાવનાર સાધુ સાધ્વીએ પણ જિનાજ્ઞાના વિરાધક ગણાતા નથી. (૬) કાળધમ પામેલા તે સાધુની પરિષ્ઠાપના કરવાને માટે મૌનપૂર્વક તેની પાછળ પાછળ જનાર સાધુસાધ્વીએ પશુ જિનાજ્ઞાના વિરક भारता नथी. ॥ सू. 3 ॥
ઉપરના સૂત્રમાં જે વ્યવહારનું કથન કરવામાં આવ્યું છે તે વ્યવહારના પાચા છદ્મસ્થામાં સદ્ભાય હાય છે. તે સંબંધને અનુલક્ષીને હવે સૂત્રકાર
श्री स्थानांग सूत्र : ०४
