________________
सुधा टीका स्था०५ ३०३ सू०३४ क्षेत्रभूतचमरचञ्चादिनिरूपणम्
२८७
५। एकैकस्मिन् खलु इन्द्रस्थाने पञ्च सभाः प्रज्ञताः, तद्यथा - सभा सुधर्मा १ यावद् व्यवसाय समा ५ । सु० ३४ ॥
टीका- ' चमरचंचाए ' इत्यादि
व्याख्या सुगमा | नवरं चमरचञ्चा नाम राजधानी रत्नप्रभा पृथिव्यां चमरस्य असुरकुमारराजस्य बोध्या । यत्र देवसभा सा सुधर्मा सभा । यस्यामुत्पद्यते सा उपपातसभा । यस्यामभिषेको भवति सा अभिषेकसमा । यस्यां मण्डनं क्रियते सा अलंकारिकसभा । यस्यां कर्तव्यानां विनिश्चयो भवति सा व्यवसाय सभा । एताः पञ्चाऽपि सभाः यथाक्रमम् उत्तरपूर्वस्यां दिशि = ईशानकोणे द्रष्टव्या । इन्द्र स्थाने = इन्द्रनिवासभूते स्थाने इत्यर्थः ॥ सू० ३४ ॥ व्यवसाय सभा ५ एक एक इन्द्रस्थान में पांच २ सभाएँ कही गई हैं जैसे - सुधर्मा सभा १ यावत् व्यवसाय सभा ५
चमर चचा नामकी राजधानी रत्नप्रभा पृथिवीमें असुरकुमारराज चमरकी है, जहां देवसभा है, वह सुधर्मा सभा है, जहां पर उत्पाद (जन्म) होता है, वह उपपात सभा है २ जिसमें अभिषेक होता है ३ जिसमें मण्डन किया जाता है, वह अलंकारिक सभा है, और जिसमें कर्त्तव्य कार्यों का विनिश्चय होता है, वह व्यवसाय सभा है, ये पाँचोंही सभाएँ यथाक्रम से उत्तर पूर्व दिशामें ईशान कोने में हैं । इन्द्रका जो निवासभूत स्थान है, वह इन्द्रस्थान है || सू० ३४॥
नाम नीचे प्रमाणे छे - (१) सुधर्मा सला, (२) उपपात सला, ( 3 ) अलिषे सला, (४) अलरिङ सला, मने (५) व्यवसाय सला.
પ્રત્યેક ઈન્દ્રસ્થાનમાં સુધર્મા સભાથી લઇને વ્યવસાય સભા પર્યન્તની પાંચ સભાઓ હાય છે.
રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં અસુરકુમારરાજ ચમરની ચમરચચા નામની રાજધાની આવેલી છે. તે રાજધાનીમાં જ્યાં દેવાની સભા મળે છે તે સ્થાનને સુધર્માં સભા કહે છે, જ્યાં ઉત્પાદ ( જન્મ) થાય છે તે સ્થાનને ઉપપાત સભા કહે છે. જે સભામાં અભિષેક થાય છે, તેને અભિષેક સભા કહે છે. જેમાં મંડન કરવામાં આવે છે, તેનુ' નામ અલંકારિક સભા છે. જે સભામાં કન્ય કાનિા નિણ્ય થાય છે, તે સભાને વ્યવસાય સભા કહે છે. તે પાંચે સભાએ ઈશાન કાજીમાં અનુક્રમે આવેલી છે. ઇન્દ્રનું જે નિવાસસ્થાન હાય छेतेने इन्द्रस्थान हे छे. ॥ सू. ३४ ॥
श्री स्थानांग सूत्र : ०४
