________________
स्थानाङ्गसूत्रे तथा-तप आचारो द्वादशविध तपोऽनुष्टानात्मकस्तपस्वि नामाचारः ।
तपसो द्वादशभेदास्तु बाह्याभ्पन्तरमेदाद् बोध्याः । तत्र बाह्यभेदाः षट् तथा हि-- "अगपणभूणोयरिया, भिक्खायरिया य रसपरिचागो ।
कायकिलेसो पडिस लोगया य, वज्झो तो होइ ।। " छाया--अनशनम् ऊनोदरिका भिक्षाचर्या च रसपरित्यागः।
कायक्लेशः पतिस लीनता च बाह्यं तपो भवति ॥ इति । तथा-आभ्यन्तरभेदाः पद, तथाहि--
"मायच्छितं विणो, वेपारवं तहेव सझाओ ।
झागं च विउस्सग्गो. एसो अभितरो तयो ।। छाया-प्रायश्चित्तं विनयो चैयात्यं तथैव स्वाध्यायः ।
ध्यानं च व्युत्सर्गः, एतदाभ्यन्तरं तपः॥ प्रकारका होता है, तपस्थियोंका जो तपोंके अनुष्ठान करनेरूप आचार है, वह तप आचार है, तपके १२ भेद ६ बाह्य तप और ६ आभ्यन्तर तपके भेदसे होते हैं जैसे-" अणसणमूणोयरिया " इत्यादि । ___ अनशन १ ऊनोदरिका २ भिक्षाचर्या ३ रसपरित्याग ४ कायः क्लेश ५ और प्रतिसलीनता ६ ये बाह्य तप हैं, आभ्यन्तर तपके ये ६ भेद हैं-" प्रायश्चित्तं विणओ" इत्यादि।
प्रायश्चित्त १ विनय २ चैयावृत्य ३ स्वाध्याय ४ ध्यान ५ और व्युसर्ग ६ आत्मा एवं शरीरकी शक्तिका नाम वीर्य है, ज्ञानाचारका અને ત્રણ ગુણિરૂપ ત્રણ પ્રકાર મળીને તે કુલ આઠ પ્રકાર હોય છે.
તપ આચાર–તપસ્વીઓને–તપનું અનુષ્ઠાન કરવા રૂપ-જે આચાર હેય છે તેને તપાચાર કહે છે. તેના ૧૨ પ્રકાર છે. ૬ બાહા તપ અને ૬ આભ્યનર તપ બારે ભેદેના નામ નીચે પ્રમાણે છે ___ "अणसणभूणोयरिया " त्या:
(१) मनशन, (२) २५, (३) लिखाया, (४) २सपरित्या, (५) ४.५वेश मने (६) प्रतिमladl, ६ माद्यत५ छ. माय-तर तपनाले नये प्रमाण छ. “ पायच्छित्तं विण ओ" त्या
(१) प्रयश्चित्त, (२) विनय, (3) वैयावृत्य, (४) स्वाध्याय (५) ध्यान भने (६) ०युत्सम
વર્યાચાર–આત્મા અને શરીરની શક્તિનું નામ વીર્ય છે. જ્ઞાનાચારના
श्री. स्थानांग सूत्र :०४
