________________
सुघा टीका स्था०४३०३ २०१९ चतुष्प्रकारकपुरुषजातनिरूपणम् ७७
" चत्तारि पुरिसजाया " इत्यादि-पुनः पुरुषजातानि चत्वारि प्रज्ञप्तानि, तद्यथा-एको धर्म-जिनाज्ञारूपं जहाति-त्यजति, किन्तु नो गणसंस्थितिं गणस्यस्वगच्छस्य संस्थिति-स्वगच्छप्रवर्तकमवर्तितमर्यादां न जहाति । इहायं विवेकःतीर्थङ्करा एवमुपदिशन्ति-" सर्वेभ्यो योग्यसाधुभ्यः श्रुतं दातम्पमिति तदाज्ञामु. पेक्ष्य बृहत्कल्पादि विशिष्टश्रतमन्यगच्छीयाय न देयमिति स्वगच्छप्रवतकप्रवर्तित. मर्यादामनुसरन् योऽन्यगच्छीयाय श्रृंत न ददाति स धर्म त्यजति, जिनाऽऽज्ञा. विराधकत्वात् , नो गणसंस्थितिम्, इति प्रथमो भङ्गः । १ । एकः पुरुषो गणसं. स्थितिं जहाति नो धर्म, स च योग्येभ्यः श्रुतदायकः, इति द्वितीयः २। एको धर्मगणसंस्थित्युभयं जहाति, स चायोग्येभ्यः श्रुतदायकः इति तृतीयः । ३। एको नो धर्म जहाति नो गणसंस्थितिं, स च श्रुताव्यवच्छेदार्थपरगच्छस्थं साधु स्वगः णमर्यादायां संस्थाप्य श्रुतदायी । इति चतुर्थः । ४ ।। ___ " चत्तारि पुरिसनाया " इत्यादि-पुनः पुरुषजातानि चत्वारि प्रज्ञप्तानि, तद्यथा-एकः प्रियधर्मा-प्रियो धर्मों यस्य स तथा प्रीतिभावेन सुखेन च धर्मस्वीकारको भवति, किन्तु नो दृढधर्मा-दृढत्वाभावाद् विपदि धर्मात् प्रचलितो भवति,गग स्थिति दोनों का परित्याग करता है, ३ ऐसा वह-अयोग्यों को श्रुत देने वाला होता है, ३। कोई एक पुरुष न तो-धर्म का, न गण स्थिति का परित्याग करता है, ४। पुनश्च--" चत्तारि पुरिसजाया ".. इत्यादि, पुरुष जात चार कहे गये हैं, जैसे कोई एक पुरुष धर्मप्रिय होताहैप्रीति भावसे सानन्द धर्मको स्वीकार कर लेताहै, किन्तु 'नो दृढ धर्मा,' विपत्ति में धर्म से विचलित हो जाताहै, अतः-दृढ धर्मा नहीं होता है,१॥ कोई एक पुरुष आपत् काल में भी अङ्गीकृत धर्म का परित्याग नहीं સ્થિતિ બન્નેને પરિત્યાગ કરે છે અગ્ય વ્યક્તિઓને થતદાન દેનારને આ પ્રકારમાં મૂકી શકાય. (૪) કોઈ એક સાધુ ધર્મને પણ પરિત્યાગ કરતે નથી અને ગણસ્થિતિને પણ પરિત્યાગ કરતા નથી.
"चत्तारि पुरिसजाया' पुरुषना नाये प्रमाणे या२ २ ५४ ॥ છે– (૧) કોઈ એક પુરુષ ધર્મપ્રિય હોય છે–પ્રતિભાવથી આનંદપૂર્વક ધમને स्वीरी से छ, ५२न्तु “ नो दृढधर्माः" या सात नथी-मेटले विपत्तिमा ધર્મથી વિચલિત થઈ જનારે હોય છે.
श्री. स्थानांग सूत्र :03
