________________
__स्थानाङ्गसरे यद्वा-पथ्युरपथशब्दौ स्वसिद्धान्त-परसिद्वान्तपरौ, गत्यर्थस्य 'या' धातोः 'ये गत्यर्थास्ते ज्ञानार्थाः ' इति बोधार्थकत्वमपि, ततश्चायमर्थः-पथियायी-स्वसिद्धान्तज्ञायी, उत्पथयायी-परसिद्धान्तज्ञायीति, शेषं प्राग्वदूहनीयम् । सू० १५॥
मूलम्-चत्तारि पुप्फा पण्णत्ता,तं जहा-रूवसंपन्ने णाममेगे णो गंधसंपन्ने १, गंघसंपन्ने णाममेगे णो रूवसंपन्ने २, एगे रूवसंपन्नेवि गंधसंपन्नेपि ३, एगे णो रूपसंपन्ने णो गंधसं. पन्ने ४। एयामेव चत्तारि पुरिस जाया पण्णत्ता तं जहा-रूवसंपन्ने णाममेगे णो सीलसंपन्ने ४॥ सू० १६ ।। __ छाया-चत्वारि पुष्पाणि प्रज्ञप्तानि, तद्यथा रूपसम्पन्नं नामैकं नो गन्धसम्पन्नं १, गन्धसम्पन्न नामैक नो रूपसम्पन्नम् २, एकं रूपसम्पन्नमपि गन्धयपथी और उत्पथ ये दो शब्द स्थसिद्धान्त परसिद्धान्त परक हैं, क्योंकि गत्यर्थक धातु ज्ञानार्थक भी होता है, यहां-" या " धातु गत्यर्थक है अतः-यह बोधार्थक भी हो सकता है, इसलिये-" पथियायी" इस भङ्गका अर्थ स्वसिद्धान्ताऽनुपायी, तथा-" उत्पथयायी" इसका पर सिद्धान्तपाथी ऐसा भी अर्थ होता है । इस प्रकारका अर्थ करके शेष भङ्ग भी समझ लेना चाहिये ॥१०१५।। __"चत्तारि पुप्फा पण्णत्ता इत्यादि"-१६
सूत्रार्थ-चार प्रकारके पुष्प कहे गयेहैं, जैसे कोई एक पुष्प ऐसा होता है जो केवल रूप सम्पन्न ही होता है-गन्ध सम्पन्न नहीं-१ कोई एक पुष्प केवल गन्धसम्पन्नही होता है रूप सम्पन्न नहीं-२ तथा-कोई
A241-' थी' ५६ सिद्धान्तपाय भने — BAR' ५६ ५२सिद्धांतपाय छ, १२९ गत्य धातु ज्ञानार्थ ५५ डाय छे. ही 'या" धातु ગત્યર્થક હોવાથી બોધાર્થક પણ સંભવી શકે છે. તેથી “પથિયાયી” એટલે સ્વસિદ્ધાન્તને અનુયાયી અને “ઉ૫થયાયી” એટલે પરસિદ્ધાન્તને અનુયાયી, આ પ્રકારને અર્થ પણ થાય છે. આ પ્રકારના અર્થને અનુલક્ષીને બાકીના ભાંગ સમજી લેવા જોઈએ. | સૂ ૧૫
" चत्तारि पुप्फा पण्णत्ता" याह
ચાર પ્રકારના ફુલે કહ્યાં છે–(૧) કેઇ એક ફૂલ રૂપ સંપન્ન હોય છે, પણ ગંધસંપન્ન હેતું નથી. (૨) કેઈ ફૂલ માત્ર ગંધસંપન્ન જ હોય છે, પણ રૂપસંપન્ન હોતું નથી. (૩) કે ઈ એક ફૂલ રૂપસંપન્ન પણ હોય
श्री. स्थानांग सूत्र :03