________________
-
-
-
स्थानाङ्गसूत्रे सेवते साधु प्रकल्प्यानि परित्यज्य तदन्यानि सेवते इत्यर्थः, कथं प्रतिषेवते ? इत्याह- सेहन्दऽहं ' इत्यादि-हन्त ! इति कोमलामन्त्रणे, अहं तत्साधुजना. कल्प्यं प्रतिसेवे, किं मां स्थविरा:-गुरवः करिष्यन्ति ? इति बुद्धया । इति पञ्चमं स्थानम् ५। तथा-श्रमणो निर्ग्रन्थः पञ्चभिः स्थानः साधर्मिकं पाराश्चितम्= अपहृतलिङ्गादिरूपदशममायश्चित्तभेदवन्तं कुर्वाणो नातिक्रामति । तद्यथा-ता. न्येव स्थानान्याह-स्वकुले-एकगुरुकशिष्यसमुदायरूपे स्वकीये कुले वसति, वसन्नपि तस्यैव स्वकुलस्य भेदाय अन्योन्यमधिकरणोत्पादनेन स्फोटनाय अभ्युस्थाता=प्रयत्नवान् भवतीति प्रथमं स्थानम् । तथा-गणे-कुलसमुदायरूपे स्वकीये वसति, वसन्नपि तस्यैव गणस्य भेदाय अभ्युत्थाता भवतीति द्वितीयं गिक कर दिया जाता है “से हंदऽहं पडिसेवामि ३०" वह जो साधु सा. माचारीके अयोग्य आचारका सेवन करता है, उस समय वह ऐसा विचार करता है, कि मैं जो साधुजनों के लिये अकल्प्य आचारका सेवन करता हूं, तो इस पर मेरे गुरुजन मेरा क्या कर सकते हैं। ___ पुनश्च-श्रमण निर्ग्रन्थ इन पांच कारणोंको लेकर यदि किसी साधर्मिक साधुको पाराश्चित-कर देता है-दशवें प्रायश्चित्तके भेदवाला कि जिसमें साधुका लिङ्ग लिया जाता है, कर देता है तो ऐसी हालतमें वह जिनाज्ञाका विराधक तहीं होता है, वे पाराश्चित करनेके पांच कारण इस प्रकारसे हैं-" स्वकुले वसति स्वकुलस्य भेदाय अभ्युत्थाता भवति १" एक गुरुवाले शिष्योंके समुदाय रूप अपने कुलमें रहता हुआ भी जो उस कुलको भिन्न २ करनेके लिये परस्परमें विमति आदिरूप कलहके उत्पादन में प्रयत्नशाली होता है, अर्थात् संघमें छेदમૂકવામાં આવે છે. તે સાધુ જ્યારે સમાચારીને માટે અગ્ય ગણી શકાય એવા આચારોનું સેવન કરે છે. ત્યારે તેના મનમાં એ વિચાર થાય છે
" से हंद ऽहं पडि सेवामि" छत्यादि-ई साधुयाने भाटे अयोग्य गाय એવા આચારોનું સેવન કરું છું, પણ મારા ગુરુ મને શું કરી શકવાના છે?
- નીચેના પાંચ કારણેને લીધે કોઈ સાધમિક સાધુને પારાંચિત કરી દેવામાં આવે–તેને સાધુ વેષ છેડાવી દેવામાં આવે, તે એમ કરનાર જિનાજ્ઞાને વિરાધક ગણાતું નથી. સાધુને પારાંચિત કરવા યોગ્ય કારણે નીચે प्रमाणे घi छ-(१) स्वकुलेवसति स्वकुलस्य भेदाय अभ्युस्थाता भवति" એક જ ગુરુના સમુદાય રૂપ પિતાના કુળમાં રહેવા છતાં પણ જે સાધુ તે કુળને છિન્નભિન્ન કરાવવાની પ્રવૃત્તિ કરતે હોય-પરસ્પરમાં કલહના બીજ
श्री. स्थानांग सूत्र :03
