________________
सुधाटी. स्था. ५ उ. १ सू.११ आज्ञायाऽविराधककाणम्
५५७ सेवते, तत् हन्त ! अहं मतिसेवे किं मां स्थविराः करिष्यन्ति ? ॥५॥ पञ्चभिः स्थानः श्रमणो निर्ग्रन्थः साधर्मिकं पाराश्चितं कुर्वाणो नातिकामति, तद्यथास्वकुले वसति स्वकुलस्य भेदाय अभ्युत्थाता भवति १, गणे वसति गणस्य भेदाय अभ्युत्थाता भवति २, हिंसाप्रेक्षी ३, छिद्रप्रेक्षी ४, अभीक्ष्णं २ प्रश्नायतनानि प्रयोक्ता भवति ५ ॥सू०११॥
टीका-पंचहि ठाणेहिं ' इत्यादि । पञ्चभिः स्थानः कारणैः श्रमणो निर्ग्रन्थः साधर्मिक-समानधर्माणं सांभोगिकम्=एकमण्डलस्थितं समानसामाचारीमुक्तं साधु विसांभोगिकं-मण्डलीबाह्यं कुर्वाणः नातिक्रामति=जिनाज्ञां नो ल्लङ्घयति । तद्यथा-तान्येव स्थानान्याह-सक्रियस्थानम्-क्रियया सहितं स'
जिन कारणोंसे श्रमण निर्ग्रन्थ साम्भोगिक साधर्मिक साधुओंको विसांभोगिक (संभोगसे अलग करना ) करते हैं, उन कारणोंको सूत्रकार कहते हैं-'पंचहि ठाणेहिं समणेणिग्गंथे साहम्मियं संभोइय'इत्यादि टीकार्थ-इन पांच कारणोंको लेकर साधर्मिक किसी सांभोगिक साधुको यदि विसांभोगिक कर दिया जाता है, तो करनेवाला जिनाज्ञाका उल्लवनकर्ता नहीं होता है, अर्थात् एक मंडलमें स्थित समान समाचारी युक्त जो साधु है, वह साधर्मिक सांभोगिक कहा गया है, इसे यदि विसांभोगिक-मंडलीसे बाहर कर दिया जाता है, तो ऐसा करने में ये पांच कारण हैं, इन कारणोंसे उसे भंडली से बाहर करनेवाला जिना. ज्ञाका विराधक नहीं होता है, उन पांच कारणोंमें एक कारण ऐसा है,
જે કારણોને લીધે શમણ નિગ્રંથ સાંગિક સાધર્મિક સાધુઓને વિસાભેગિક સંગથી અલગ કરે તે) જાહેર કરવામાં આવે છે, તે કારણેનું હવે સૂત્રકાર નિરૂપણ કરે છે–
" पच हि ठाणेहि समणे णिग्गंथे साहम्मियं संभोइयं " त्याટીકાઈ–નીચેના પાંચ કારણોને લીધે કોઈ પણ સાધર્મિક સાંગિક સાધુને વિસાંગિક જાહેર કરવામાં આવે, તો એવું કરનાર જિનાજ્ઞાન વિરાધક ગણાતું નથી એટલે કે એક જ મંડળમાં–ગણમાં રહેલા સમાન સમાચારી યુક્ત જે સાધુઓ છે તેમને સાધર્મિક સાંગિક કહે છે. નીચેના પાંચ કાર
ને લીધે કોઈ પણ સાંગિક સાધુને વિસગિક જાહેર કરી શકાય છે, એટલે કે મંડળ અથવા ગણમાંથી કાઢી મૂકી શકાય છે. આ પ્રકારે તેને વિસાભેગિક જાહેર કરનાર જિનાજ્ઞાને વિરાધક ગણાતું નથી. તે પાંચ કારણો
श्री. स्थानांग सूत्र :03
