________________
सुधा टीका स्था०५ उ०१ सू०८ नैरयिकादीनां शरीरनिरूपणम् ५२३ पंचवन्ने पंचरसे पण्णत्ते, तं तहा-किण्हे जाव सुकिल्ले, तित्ते जाव महुरे, एवं जाव कम्मयसरीरे । सबेवि णं बादरवोंदिधरो कलेवरा पंचवन्ना पंचरसा दुग्गंधा अट्ट फासा ॥ सू० ८॥ ___ छाया-नैरयिकाणां शरीरकाणि पञ्चवर्णानि पञ्चरसानि प्रज्ञप्तानि, तद्यथाकृष्णानि यावत् शुक्लानि, तिक्तानि यावत् मधुराणि, एवं निरन्तरं यावद् वैमानिकानाम् । पश्च शरीरकाणि प्रज्ञप्तानि, तद्यथा-औदारिकम् १, वैक्रियम् २, आहारकम् ३, तैजसम् ४, कर्मजम् ५। औरारिकशरीरं पञ्चवर्ण पञ्चरस प्रज्ञप्तं, तद्यथा-कृष्णं यावत् शुक्लम् , तिक्तं यावद् मधुरम् , एवं यावत् कर्मजशरीरम् । सर्वाण्यपि खलु बादररूपधराणि कलेवराणि पञ्चवर्णानि पश्चरसानि द्विगन्धानि अष्टस्पर्शानि ॥ सू० ८॥
टीका-'रइयाणं' इत्यादि
नैरयिकाणाम् नारकाणां शरीरकाणि कृष्णादिशुक्लान्तपञ्चवर्णमयानि, तिक्तादि मधुरान्तपश्चरसमयानि च विज्ञेयानि । एवं चतुर्विंशतिदण्डकोक्तानां वैमानिकान्तानां सर्वेषामपि शरीराणि पश्चवर्णमयानि पञ्चरसमयानि च विशे. __ अब सूत्रकार शरीरको प्ररूपणा करते हैं, क्योंकि केवलज्ञान और केवलदर्शन नारकादिकोंके बीभत्स आदिरूप शरीरोंको देखकर भी क्षुभित नहीं होते हैं, अतः इस प्रकरणको लेकर यह प्ररूपणा की गई है__ णेरइयाणं सरीरगा पंचवन्ना' इत्यादि सूत्र ८॥ टीकार्थ-नैरयिक जीवोंके शरीर पांच वर्णवाले एवं पांच रसवाले कहे गये हैं, कृष्णवर्णसे लेकर शुक्लवर्ण तक ५ वर्ण होते हैं, और तिक्त रससे लेकर मधुर रस तक ५ रस होते हैं। इन पांचों वर्णों वाले और पांचों रसोंवाले नैरयिकोंके शरीर होते हैं, ऐसा भगवान्ने कहा है। इसी प्रकारसे २४ दण्डकोंमें उक्त वैमानिक तकके समस्त जीवोंके
કેવલજ્ઞાન અને કેવલદર્શન નારકાદિના બીભત્સ આદિ રૂપે શરીરને જોઇને પણ સુભિત થતાં નથી. આ પ્રકારના પૂર્વસૂત્ર સાથેના સંબંધને લઈને હવે સૂત્રકાર શરીરની પ્રરૂપણ કરે છે.
At-" रइयाणं सरीरगा पंचवन्ना" त्याह
નારકેના શરીર કૃષ્ણાથી લઈને શુકલ પર્યરતના પાંચ વર્ણવાળાં અને તિત (તીખા) થી લઈને મધુર પર્યન્તના પાંચ રસવાળાં કહ્યા છે. એ જ પ્રમાણે વૈમાનિક પર્યન્તના ૨૪ દંડકેના જીના શરીરે વિષે પણ સમજવું.
श्री. स्थानांग सूत्र :03
