________________
५७६
उक्तञ्च - " अवस्थितं लोहितमङ्गनाया, वातेन गर्भ ब्रुवतेऽनभिज्ञाः । rssकृतिस्वात् कटुकोष्णतीक्ष्णः, खुते पुनः केवल एव रक्ते ॥ १ ॥ गर्भ जडा भूतहृतं वदन्ती " - त्यादि ।
अयमर्थः - अनभिज्ञाः जना अङ्गनाया उदरे वातेन वातवशात् पिण्डरूपेण अवस्थितं शोणितं गर्भाकृतित्वात् गर्भसमानाकारत्वाद् गर्भ पते कथयन्ति । पुनः - कटुकोष्णतीक्ष्णैः कष्णतीक्ष्णपदार्थ सेवनेन रक्त एव केवले लुते - निर्गते जडा : = अज्ञ पुरुषा गर्भे भूतहृतं वदन्तीति ।
गर्भस्य कारणभेदेन वैलक्षण्यं भवति, तत्पद्यद्वयेन प्रकटयति"अप्पं सुकं बहुं ओयं, इत्थी तत्थ पजायई । अप्पं अयं बहु सुकं, पुरिसो तत्थ पजाई ॥ १ ॥ दोन्हं पि रत्तसुकाणं तुलभावे णपुंसओ । इत्थी माओगे बिंबं तत्थ पजायई ||२||
इकट्ठा हो जाता है । कहा भी है
“ अवस्थितं लोहितमङ्गनाया " इत्यादि
स्थानाङ्गसूत्रे
तात्पर्य ऐसा है कि गर्मशास्त्र को नहीं जाननेवाले मूढजन स्त्रीके पेटमें जो वायुके वश से शोणित गर्भ के आकार में अवस्थित हो जाता है, ऐसे गर्भ के जैसा आकारवाला होने के कारण गर्भ कहते हैं । जब वह रक्त कटु उष्णतीक्ष्ण पदार्थके सेवन से बाहर निकलता है, तो अज्ञानी लोग ऐसा कहने लगते हैं कि गर्म का हरण भूतने कर लिया है।
गर्भ में कारण के भेद से विलक्षणता होती है, इस बातको सूत्रकार " अप्पं सुक्कं " इत्यादि श्लोक द्वारा प्रकट करते हैं
――
"
"afqa' Afganşatur » Scule
આ કથનના ભાવાથ નીચે પ્રમાણે છે—સ્ત્રીના પેટમાં વાયુના કારણે શાણિત જ્યારે ગર્ભના આકારમાં—પિંડના આકારમાં આવી જાય છે, ત્યારે તેના ગર્ભના જેવા આકારહેવાથી અમુધ લેકે તેને ગભ માની લે છે. જ્યારે તે રક્ત ગરમ, કડવા આદિ પદાર્થોના સેવનને લીધે બહાર નીકળે છે ત્યારે મૂઢ જના એવુ કહે છે કે કૈાઈ ભૂત પ્રેતાદ્રિએ ગર્ભનું હરણ કર્યુ છે.
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૩
