________________
स्थानाङ्गसूत्रे " सम्मद्दिष्टियाणमसुरकुमाराणं " इत्यादि-स्पष्टम् , नवरम्-एवम् नैरयिकाणामिव, विकलेन्द्रियवर्ज-विकलेन्द्रियाः-एकद्वित्रिचतुरिन्द्रियजीवाः, तान् वर्जित्वा-विहाय असुरकुमारेभ्य आरभ्य वैमानिकपर्यन्तानामारम्भिक्या दयश्चतस्रः क्रियाः किन्तु मिथ्यादर्शनमत्ययिकी क्रियामाश्रित्व पश्चापि क्रिया भवन्ति ।। सू० ३३ ॥
पूर्व क्रिया उक्ताः तद्वान् जीवः विद्यमानान् गुणान्नाशयति असतःगुणान् प्रकटयति चेति प्रदर्शयितुं सूत्रद्वयमाह
मूलम् -चउहिं ठाणेहिं संते गुणे नासेज्जा, तं जहा-. कोहेणं१,पडिनिवेसेणं२, अकयण्णुयाए३,मिच्छत्ताभिनिवेसेणं४(१)
चउहि ठाणेहिं असंतेगुणे दोवेज्जा, तं जहा-अब्भासवत्तियं परच्छन्दाणुवत्तियं २, कजहेउं३, कयपडिकइयेइ ४वा (२)सू०३४॥
टीकार्थ-सम्मपिडियाणं नेरइयाणं' इत्यादि सूत्र ३३ ॥
जो सम्यग्दृष्टि नैरयिक हैं, उनके चार क्रियाएँ होती हैं-वे इस प्रकारसे हैं-जैसे-आरम्भिकी १ पारिग्रहिकी २ माया प्रत्ययिकी ३
और अप्रत्यख्यान क्रिया यहां मिथ्यात्व क्रिया नहीं होती है। __सम्यग्दृष्टि असुरकुमारोंके भी येही पूर्वोक्त चार क्रियाएँ होती हैं। यहां पर भी मिथ्यात्व क्रिया नहीं होतीहै। तथा येही चार क्रियाएँ एकेन्द्रिय दोइन्द्रिय. तेइन्द्रिय और चौइन्द्रिय जीवोंको छोडकर बाकीके वैमानिक पर्यन्त जोवोंको होती हैं ऐसा जानना चाहिये विकलेन्द्रिय जीवोंको मिथ्यादृष्टि होनेसे चार क्रियाएँ नहीं होती हैं किन्तु मिथ्या. दर्शन प्रत्ययिकी क्रियाको आश्रित करके पांचों भी क्रियाएँ होती हैं।मु.३३॥
ટીકાથ–સમ્યગૃષ્ટિ નારકમાં ચાર પ્રકારની ક્રિયાઓને સદૂભાવ હોય છે, તે यार प्रानीय प्रमाणे छे-(१) भारमिडी, (२) पारिश्रडिसी, (3) भाय। પ્રત્યયિકી અને અપ્રત્યાખ્યાન ક્રિયા. તેમનામાં મિથ્યાત્વ કિયાને સદુભાવ હોતું નથી. સમ્યગ્દષ્ટિ અસુરકુમારોમાં પણ ઉપર્યુક્ત ચાર ક્રિયાઓને જ સદ્દભાવ હોય છે. તેમનામાં પણ મિથ્યાત્વ કિયાને અભાવ હોય છે તથા આ ક્રિયાઓને સદા ભાવ એકેન્દ્રિય, હીન્દ્રિય, ત્રીન્દ્રિય અને ચતુરિન્દ્રિય સિવાયના વૈમાનિક પર્યાના છમાં પણ હોય છે. વિકસેન્દ્રિય જીવે મિથ્યાષ્ટિ જ હોય છે, તે કારણે તેમનામાં પૂર્વોક્ત ચાર ક્રિયાઓને તે સદૂભાવ હોય છે જ, પણ તે ઉપરાંત મિથ્યાદર્શન પ્રત્યયિકી ક્રિયાને પણ સદ્ભાવ હેય છે. તે સૂ. ૩૩ છે
श्री. स्थानांग सूत्र :03
