________________
सुधा टीका स्था०४ उ०४ सू०२२ उदकदृष्टान्तेनपुरुषजातनिरूपणम्
३९१
नेकार्थत्वात् इति तृतीयः ३ | तथा - एकस्तरको गोष्पदं - गोष्पदवत् मुतरं - सुसाधं. कार्य तरामि - करोमीति निश्चित्य गोष्पदं - गोष्पदयत् सुतरं सुसाधं तरति - साधयति । इति चतुर्थः ४ (१) ।
" चत्तारि तरगा " इत्यादि - चत्वारस्तरकाः मज्ञप्ताः, तद्यथा - एकः कथितरकः पूर्वं समुद्रं तरीत्या पश्चात् शक्तिहासात्समुद्रे विषीदति न तरीतुं समर्थो भवति १, एकः कचित्समुद्रं तरीत्या गोष्पदे विषीदति, शक्तेरत्यन्तहासात् २, एकः कचिद् गोष्पदं तरीत्या पश्चात् प्रचुरशक्तिमभावात्समुद्रमपि तरति ३, आदि है उनका पालन करूं, परन्तु वह सामर्थ्य की अधिकताले समु की तरह दुस्तर सर्वविरति आदिरूप चारित्रका धारण कर लेना है यह तृतीय भंग में गिना गया है ३ तथा जो पुरुष ऐसा विचार करता है कि मैं गोष्पदतुल्य सुसाध्य देशविरति आदि रूप चारित्रका पालन करू और वह उसेही पालता है तो ऐसा वह पुरुष चतुर्थ भंग में लिया गया है ४ (२) " चत्तारि तरगा " इत्यादि - तरक चार कहे गये हैं-इनमें कोई एक तरक ऐसा होता है, जो पूर्वमें समुद्रको तिर करके पश्चात् शक्ति के ह्रास से समुद्र में दुःखी हो जाता है, उसे फिर तरनेमें समर्थ नहीं होता है ? कोई एक तरक ऐसा होता है, जो गोष्पदको तिर करके गोष्पदमें ही शक्तिके अत्यन्त ह्रास हो जानेसे दुःखी हो जाता है २ कोई एक तरक ऐसा होता है, जो गोष्पदको तिर करके पश्चात् प्रचुर शक्तिके प्रभाव से દેશવિરતિ રૂપ ચારિત્રનું પાલન કરૂં, ” પરન્તુ તેને એમ લાગે છે કે સ વિરતિ આદિ રૂપ ચારિત્રનું પાલન કરવાને પણ પોતે સમ છે, તેથી તે સમુદ્રના જેવા દુસ્તર સવિરતિ આદિરૂપ ચારિત્રને ધારણ કરી લે છે. (૪) કાઇ એક પુરુષ એવા વિચાર કરે છે કે “ ગેાપદ સમાન સુસાધ્ય દેશ વિરતિ આદિ રૂપ ચારિત્રનું હું પાલન કરું, આ પ્રમાણે તે વિચાર કરીને તે દેશવિરતિ રૂપ ચારિત્રને જ ધારણ કરે છે, કારણ કે તે પેતે એમ માને છે કે સવિરતિ રૂપ ચારિત્રનું પાલન કરવાને પાતે સમથ નથી
""
“ चत्तारि तरगा ” इत्याहि-यार प्रहारना तरवैया ह्या छे- (१) अर्ध એક તરવૈયે એવા હોય છે કે જે પહેલાં તે સમુદ્રને તરી જાય છે, પણ પાછળથી તેની શક્તિના હાસ થઈ જવાથી તે સમુદ્રમાં દુઃખી થઈ જાય છે તેને ફરી તરીને પાર કરવાને અસમર્થ મની જાય છે. (૨) કાઈ એક તરવૈયા ગાપુર પરિમિત જળયુક્ત જળાશયને તરવાના પ્રયત્ન કરે છે પશુ એમ કરતાં કરતાં તેની શકિતના હાસ થઇ જવાથી તે જળાશયને પાર કરતાં કરતાં દુઃખી થાય છે. (૩) કાઈ એક તરવૈયા ગાષ્પને તર્યાં ખાદપ્રચુર શકિતના પ્રભાવથી સમુદ્રને
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૩
