________________
३८६
स्थानाङ्गसत्र संवृतत्वात् इति द्वितीयः २। तथा-एको गम्भीरउत्तानावभासी भयनि कारणवशान् प्रदर्शितविकारत्यादिति तृतीयः ३। तथा-एको गम्भीरो भवति स पुनर्ग: म्भीरायभासी भवतीति चतुर्थः । (४)।
"चत्तारि उदही" इत्यादि-उधयः-समुद्राश्चत्वारः प्रज्ञप्ताः, तद्यथाएक उदधिः उत्तान:-तुच्छत्वात्मतलोभवतीत्याधुदकमूत्रवद्विवरणं बोध्यम् । यद्वाएक उदधिः-पूर्वमुत्तानः-प्रतलो भवति स एव पश्चादपि उत्तानोदधिः-उत्तानोदधिप्रदेशो भवति, तरङ्गस्य समुद्रावहिरसत्यात् इति प्रथमः । १ । तथा-एकः पूर्वमुहोता है जो-उत्तान होता हुआ भी अपने आकारको छुगा लेनेवाला होनेके कारण गंभीर प्रतीत होताहै २। तीसरा पुरुष प्रकार ऐसा होता है जो गंभीर होता हुआ भी कारणवश विकारके दिखानेसे उत्तानके जैसा प्रतीत होता है । और चतुर्थ पुरुषप्रकार ऐसा होता है जो गंभीर होता हुआ भी गंभीरही जेसा प्रतीत होता है ४ (४)
" चत्तारि उदही" इत्यादि । समुद्र चार प्रकारके कहे गये हैं जैसे-उत्तान उत्तानोदधि १ उत्तान गंभीरोदधि २ इत्यादि ४ यह सब भंग कथन, उदक सूत्रकी तरह कर लेना चाहिये। यद्वा-एक उदधि ऐसा होता है जो पहिले भी उत्तान होता है प्रतल होता है और बादमें भी यह तरङ्गोंका समुद्रसे बाहर असत्व होने से उत्तानोदधि प्रदेशवाला होता है । १ तथा-एक उद्धि ऐसा होता है जो पहिले उत्तान होता है
और पीछे भी तरङ्गोंके आगमनसे यह अगाध होनेके कारण गंभीरोदधि प्रदेशयाला हो जाता है । २ एक उदधि ऐसा होता जो गम्भीर (૨) કઈ પુરુષ ઉત્તાન (તુચ્છ ) તે હોય છે, પણ પિતાની તુચ્છતાને છુપાવનારો હેવાથી ગંભીર લાગે છે. (૩) કેઈ પુરુષ એ હોય છે કે જે ગંભીર હોવા છતાં પણ કેઈ કારણે પોતાના મનભાવેને છુપાવી શકતું નથી તેથી ઉત્તાન જેવો લાગે છે. (૪) કોઈ પુરુષ ગંભીર હોય છે અને પિતાના મનોભાને મુખપર પ્રકટ નહીં થવા દેવાને કારણે ગંભીર જ લાગે છે. ૪
____“ चत्तारि उदही " त्याह-समुद्र या२ प्रारन। यो छ-(१) उत्तान ઉત્તાનેદધિ, (૨) ઉત્તાન-ગંભીરદધિ, ઈત્યાદિ ચારે પ્રકાર ઉદક સૂત્રમાં કહ્યા પ્રમાણે સમજવા. અથવા-કઈ એક ઉદધિ (સમુદ્ર) એ હોય છે કે જે પહેલાં પણ ઉત્તાન (૮૭) હોય છે અને પછી પણ મોજાંઓનું સમુ. દ્રની બહાર અસ્તિત્વ નહીં હોવાથી ઉત્તાનેદધિ પ્રદેશવાળો હોય છે. (૨) કઈ એક સમુદ્ર એવા હોય છે કે જે પહેલાં ઉત્તાન હોય છે અને પાછળથી પણ તરંગોનું આગમન થવાથી ગંભીરદધિ પ્રદેશવાળ થઈ જાય છે. (૩) કોઈ
श्री. स्थानसत्र:03
