________________
२०
स्थानाङ्गसूत्रे
।१। यत्रापि च उच्चारं या प्रस्रवणं वा परिष्ठापयति-निवारयति, तत्रापि च तस्य एकः-अपरो द्वितीय इत्यर्थः, आश्वासः प्रज्ञप्तः २। यत्रापि य 'नागकुमारावासे वा सुपर्णकुमाराऽऽवासे वा' अत्र नागकुमाराऽऽवास-सुपर्णकुमाराऽऽवासयोरुपलक्षगतयाऽन्येऽपि देवावासा गृह्यन्ते, तेन - नागसुपर्णकुमारादिदेवविशेषस्य आवास-स्थाने इत्यर्थः, वासम् उपैति प्राप्नोति, तत्रापि च तस्यैक:-अन्यस्ततीय इत्यर्थः, आश्वासः प्रज्ञप्तः ३, यत्रापि च स्थाने खलु आपकथया-आपनम् आपः-प्रापणं तस्य कथा, तया भारस्वामिना भारपापगविषये यस्य स्थानस्य निर्देशः कृतस्तदनुसारेण भारवाहको भारमवताय तिष्ठति-स्थितोभवति तत्रापि च तस्य एकः-अपरश्चतुर्थे इत्यर्थः आश्वासः प्रज्ञप्तः । यद्वा-' यावत्कथया' इति च्छाया, योयतः-यत्परिमाणस्य स्थानस्य कथा कुता-कथनं कृतं भारस्वामिना, तदनुसारेण च यत्र भारं स्थापयतीत्यादि पूर्ववद्वोध्यम् ४। इति ।
इति दृष्टान्तमूत्रम्।।
अथ दार्टान्तिकमूत्रम्-- " एयामेवे "-त्यादि - एवमेव भारवाहकस्याऽऽश्वासवदेव, श्रमणोपासकस्य-श्रमणानां-साधूनाम् उपासकः-सेवकः श्रमणोपासका श्रावकः, तस्य साव. द्यव्यापारमाराऽऽक्रान्तस्य आश्वासाः-तद्विमोचनेन विश्रामा:-चित्तसमाधिरूपाः चत्वारः प्रज्ञप्ताः । अयं भावः-श्रमणोपासको जिनाऽऽगमसम्बन्धविमलीकृतबुद्धि तरा ' नरकनिगोदादि विविधदुःखपरम्पराजन कावारम्भपरिग्रहौ हेयाविति तक के सिलसिले में बीच बीच में विश्रान्ति लेना चलता है, उसी प्रकार श्रमणोपासक भी सावद्य व्यापार को छोड़ने के लिये उसका परित्याग करने के लिये अपने त्याग को उत्तरोतर बढाता है बस यही इसका विश्राम है। विश्राम चित्त समाधि रूप होता है, यद्यपि-श्रमणोपासक जिनागम के सम्बन्ध से, गुर्यादिकों के सदुपदेशोंसे निर्मल बुद्धि होकर 'आरम्भ'-और परिग्रह नरक निगोद आदि विविध दुःख परम्परा का जनक है, देख भी रहा हूं-आरम्म, परिग्रहों से अभी तक अकल्याण ભારવાહક ભારને નિશ્ચિત સ્થાને પહોંચાડતા સુધીમાં વચ્ચે વચ્ચે વિસામા લેતે રહે છે, એ જ પ્રમાણે શ્રમણોપાસક પણ સાવઘવ્યાપારોને છોડવાને માટે–તેમને પરિત્યાગ કરવાને માટે ધીરે ધીરે. ત્યાગની માત્રા વધારતે જાય છે બસ, એજ તેને વિશ્રામ છે. વિશ્રામ ચિલ્સમાધિ રૂપ હોય છે. જે કે શ્રમણે પાસક જિનાગમના સંબંધથી, ગુરૂ આદિન સદુપદેશોથી એટલું તે સમજી શકે છે કે “ આરંભ અને પરિગ્રહ નરક નિગોદ આદિ વિવિધ દુઃખ પરંપરાના જનક છે. આરંભ પરિગ્રહ આદિને કારણે હજી સુધી મારું અક.
श्री. स्थानांग सूत्र :03
