________________
३११
सुधारीका स्था०४३०३ सू०९ मेघदृष्टान्तेनपुरुषजातनिरूपणम् किं तु नो अक्षेत्रवर्षी-अपात्रे दानश्रुतादीनां निक्षेपी न भवतीति प्रथमः १। तथाएकोऽक्षेत्रवर्षी न तु क्षेत्रवर्षी भवति इति द्वितीयः २। तथा-एको महौदार्यात पात्रापात्रविचाररहिततया प्रवचनप्रभावनादिकरणाद्वा क्षेत्राक्षेत्रवर्षी-पात्रापात्रवर्षी भवति इति तृतीयः । तथा-एकः पात्रापात्रवपी-दानादानप्रवृत्तिका कृपणः इति चतुर्थः (१०) ___"चत्तारि मेहा" इत्यादि-स्पष्टम् , नवरम्-एको मेघो जनयिता-धान्याबङ्कुरोत्पादयिता भवति किन्तु निर्मापयिता-सस्यादिसम्पादयिता न भवति अन्ते दृष्टिवर्जितत्वात् इति प्रथमः १॥ नेके स्वभाववाला होता है अक्षेत्रवर्षी नहीं होता है-अक्षेत्रमें-अपा. त्रमें दान श्रुतादिका निक्षेप करये वाला नहीं होता है १ तथा कोई एक पुरुष ऐसा होता है, जो अक्षेत्रवर्षी होता है,क्षेत्रवर्षी नहीं होता है २ तथा कोई एक पुरुष ऐसा होताहै, जो महान् उदारतादि गुणयाला होनेसे या प्रवचनकी प्रभावनादि रूप कारणसे पात्र अपात्रका विचार किये विनाही क्षेत्राक्षेत्रवर्षी होता है पात्रापात्रवर्षी होता है ३ तथा कोई एक पुरुष ऐसा होता है जो न पात्रवर्षी होता है और न अपात्रवर्षीही होता है ऐसा यह दानादान इन दोनों में अप्रवृत्तियाला होता है- अर्थात् कृपण होता है ४ (१०)
फिरभी-" चत्तारि मेहा" इत्यादि-मेघ चार प्रकारके होते हैं इनमें कोई एक मेघ ऐसा होता है-जो जनयिता होता है-धान्यादि अङ्कुरोंका उत्पन्न करनेवाला होता है, किन्तु निर्मापयिता नहीं होता તે એગ્ય પાત્રમાં દાન, શ્રત આદિને નિક્ષેપ કરનારે હોય છે પણ અગ્ય પાત્રમાં દાન, શ્રત આદિને નિક્ષેપ કરનાર હેત નથી, (૨) કોઈ પુરુષ એ साय छ २ सक्षेत्री लीय छ, पण क्षेत्रवषी' तो नथी. (3) आध પુરુષ એ હોય છે કે તે ક્ષેત્ર-અક્ષેત્રને વિચાર કર્યા વિના પાત્ર–અપાત્રને વિચાર કર્યા વિના દાન દેનારા અને પ્રવચનની પ્રભાવના કરનારા હોય છે એટલે કે તે ક્ષેત્રવષી પણ હોય છે અને અક્ષેત્રવર્ષે પણ હોય છે. (૪) કોઈ પુરુષ એ હોય છે કે જે ક્ષેત્રવથી પણ હોતો નથી–ગ્ય વ્યક્તિને દાનાદિ દેનારો પણ હોતો નથી, અને અક્ષેત્રપષી અયોગ્ય વ્યક્તિને દાનાદિ દેનારા પણ હોતું નથી. એ પુરુષ કૃપણ હોય છે. ૧
"चत्तारि मेहा" त्याहि-मेघना नीय प्रमाणे यार ४१२ ५३५ पर છે (૧) કઈ મેઘ એ હોય છે કે જે જનયિતા (ધાન્યાદિના અંકુરને ઉત્પન્ન કરનારે હોય છે પણ નિર્મપયિતા (સંપાદયિતા) હેત નથી એટલે
श्री. स्थानांग सूत्र :03
