________________
सुघा टीका स्था०४ उ०४ सू०९ मेघदृष्टान्तेनपुरुषजातनिरूपणम् ३०९ २। तथा-एको गर्जिताऽपि विद्ययिताऽपि च भवतीति तृतीयः ३। तथा-एको नो गर्जिता नो विद्ययिताऽपि व भवतीति चतुर्थः ४ (६) ___ " चत्तारि मेहा" इत्यादि-स्पष्टम्-नबरम्-कालवर्षो-अवसरवर्षीः, एच. मन्येऽपि बोध्या: ४ (७) एवमेव पुरुषजातानि चत्वारि, तद्यथा-एकः पुरुषः कालवर्षी-कालवर्षीय कालवर्षी-अवसरे दानव्याख्यानादिपरोपकारार्थप्रवृत्तिकः, न तु अकालवर्षी भवतीति प्रथमः १, तथा-एकः अकालवर्षी-अनवसरवर्षी भवति न तु कालपर्षीति द्वितीयः २। (७) तथा-एकः कालाकालवर्षी भवति इति तृतीयः ३। एको नो कालवर्षी नो अकालवर्षीति चतुर्थः । ४ । (८) पिता भी होता है ३ तथा कोई एक ऐसा पुरुष होता जो न गर्जिता होता है, और न विद्ययिता भी होता है ४ (६)
फिरभी-" चत्तारि मेहा" इत्यादि-मेघ चार प्रकारके कहे गये हैं जैसे-कोई एक मेघ ऐसा होता है, जो कालवर्षी अवसर पर वरसता है, विना अवसरके नहीं वरसताहै १ इसी प्रकारसे शेष तीन भङ्ग भी समझ लेना चाहिये (७) इसी प्रकारसे पुरुषजात चार कहे गयेहैं-इनमें कोई एक पुरुष ऐसा होता है जो कालवर्षी मेघकी तरह अवसर पर दान देता है, व्याख्यान देता है और परके उपकार आदि करने में प्रवृत्तिवाला होता है, पर वह अकालवर्षी नहीं होता है १ तथा कोई एक पुरुष ऐसा होता है जो अकालवर्षी होता है, अवसरवर्षी होता है बिना अवसरकेही दान देता है व्याख्यान आदि देता है और परके उपकार करने आदि सुकार्यमें प्रवृत्ति करनेवाला होता है, पर कालघर्षी વરસતે પણ નથી અને ચમક્તા પણ નથી. પહેલા બે ભાંગાને આધારે ત્રીજા અને ચોથા ભાંગાને ભાવાર્થ સમજી લે. દા
“चत्तारि मेहा" त्याहि-मेघना नाय प्रमाणे यार ४१२ ५४ ह्या છે-(૧) કોઈ મેઘ એ હોય છે કે જે કાલવષી હોય છે પણ અકાલવી હોતું નથી. એટલે કે એગ્ય અવસરે વરસનારો હોય છે પણ અયોગ્ય અવ. સરે વરસતો નથી. એજ કમે બીજા ત્રણ ભાંગા પણ સમજી લેવા. પાછા
એજ પ્રમાણે પુરુષ પણ ચાર પ્રકારના કહ્યા છે-(૧) કોઈ એક પુરુષ એ હોય છે કે જે કાલવ મેઘની જેમ અવસર આવે ત્યારે દાન દે છે. અને પરોપકાર આદિ કરે છે, પણ તે અકાલવષી હેતો નથી. એટલે કે ચે,અવસર આવ્યા વિના એવી પ્રવૃત્તિ કરતો નથી. (૨) કોઈ પુરુષ અકાલવર્ષો હોય છે પણ કાલવષી હોતો નથી. એટલે કે યોગ્ય અવસર વિના પણ દાનાદિ પ્રવૃત્તિઓ કરનારે હોય છે પણ ગ્ય અવસરે દાનાદિ સુકાઈ
श्री. स्थानांग सूत्र :03
