________________
सुधा टीका स्था०४ उ०३ सू०२४ मनुष्यलोके देवानामागमनकारणम् १०३ अथाssगमनकारणानि -
,
" चउर्हि " इत्यादि स्पष्टम् नवरम् -' एवम् ' - एतादृशं चक्ष्यमाण प्रका रकं देवस्य मनो भवति किं प्रकारकं तदाह - " अस्थिणं " इत्यादि - अस्तिविद्यते मम मे मानुष्य के भवे आचार्यः - प्रतिबोधकमव्रज्यादाय कोपस्थापकादिः उनके मलोकी दुर्गन्ध भी पुष्कल रूप से बहुत होती है । इस प्रकारके ये चार ऐसे कारण है जो देवोंको इस मनुष्य लोक में आने में बाघक होते हैं ।
अब सूत्रकार देवोंके आगमन का कारण कथन करते हैं-" चउहिं " इत्यादि इन कारणों में एक कारण ऐसा है कि देवलोक में अधुनोपपन्नदेव दिव्य काम भोगों में अमूच्छित यावत् अनभ्युपपन्न होता हुवा ऐसा विचार करता है मनुष्य भवमें जब मैं था तबके मेरे यहां आचार्य
उपाध्याय हैं प्रवर्ता हैं, स्थविर हैं-गणी हैं- गणधर हैं गणावच्छेदक हैं, मैंने जो ऐसी अनुपम देवद्धि देवद्युति लब्ध की है- प्राप्त की है अभिसमन्बागत ( उपभोग रूप ( सर्वथा ) आधीन ) की हैं सो यह उन्हीं का सब प्रभाव है । अतः उचित है कि मैं चलूं और उनको बन्दना करूं यावत् उनकी पर्युपासना करूं इस प्रकार के विचार से प्रेरित वह देव इस मनुष्य लोक में शीघ्र ही आ सकता है । इस सूत्र में कथित आचार्यादि पदोंका भाव ऐसा है जो प्रतिबोध देता है प्रव्रज्यादायक होता है उपस्थापक आदि होता है, पांच आचारोंका स्वयं पालन ૪૦૦-૫૦૦ વૈજન સુધી ફેલાય છે. આ પ્રકારના ચાર કારણેા અનેાપપન્ન દેવને મનુષ્યલાકમાં આવવામાં બાધક થઈ પડે છે.
મનુષ્યલાકમાં દેવાના આગમનનાં કારણેાનુ નિરૂપણ—
चउहिं' ” इत्यादि, पहेलु अणु-देवलेोभां उत्पन्न थयेलो नवो દેવ દિવ્ય કામભોગ પ્રત્યે અમૂર્છા ભાવ આદિથી યુકત થઈને એવા વિચાર કરે છે કે-“ મનુષ્યલેાકમાં મારા પૂભત્રના (મનુષ્ય ભવના) આચાય છે, उपाध्याय छे, प्रवर्ती छे, स्थविर छे, गली छे, गणधर छे, भने गावच्छे છે તેમના પ્રભાવથી જ મે' આ અનુપમ દેવદ્ધિ, દેવદ્યુતિ આદિ લબ્ધિ પ્રાપ્ત કરેલ છે અને અભિસમન્વાગત (મારે આધીન) કરેલ છે. તે એજ વાત ઉચિત ગણાય કે મારે અહીંથી મનુષ્યલોકમાં જઈને તેમને વંદણા નમસ્કાર કરવા જોઇએ અને તેમની પ પાસના કરવી જોઈ એ ” આ પ્રકારના વિચારથી પ્રેરાઇને તે દેવ તુરત જ આ મનુષ્યલોકમાં આવી શકે છે. પ્રતિષેધ દે છે, પ્રત્રજ્યા અ‘ગીકાર જેએ પાતે પાંચ આચારે।નું પાલન
66
આચાય કાને કહેવાય ? જેઓ કરાવે છે, ઉપસ્થાપક આદિ હાય છે,
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૩
-