________________
सुघा टीका स्था०४ उ०२ सू० ५१ एक-ति-सर्वशब्दानां प्ररूपणम् ७२९
स्थापनासर्वकं-स्थापनया - सर्वमेतदिति कल्पनया सर्व स्थापनासर्वकम् - अक्षादि सर्व द्रव्यम् । २।
आदेशसर्वकम्-आदेशनमादेशः-व्यवहारः, तस्मात् सर्वं तदेव, व्यवहारसर्व मित्यर्थः, आदेशसर्वता च बहुतरे पधाने वा भवति, दृश्यते च लोके यथापरिगृहीतभक्तमध्याद बहुतरे भुक्तेऽल्पे चावशिष्टे सर्वभक्तं भुक्तमिति,ग्रामप्रधानेषु पुरुषेषु गतेषु अप्रधानेषु चावस्थितेषु 'सर्वो ग्रामो गत' इति च व्यवहारः । ३ । नकाभी है । “ स्थापना सर्वकम् " जिस किसी पदार्थमें " सर्व" ऐसी जो स्थापना आरोप कर ली जाती है वह स्थापना सर्वक है, जैसे-अक्षा दिकोमें " सर्व" ऐसी स्थापना करली जाती है। ___"आदेश सर्वक "--आदेश नाम व्यवहारका है, इस व्यवहारसे जो सर्व मान लिया जाता है वह आदेशसर्वक है । यह आदेश सर्वता बहुतरमें, या प्रधानमें होती है। जैसे-लोकमें जब कि भोज्यपङ्क्तिमें अधिक आदमी जीम जाते हैं और थोडेसे बचे रहते हैं, तय लोग कह दिया करते हैं कि सब जीम गये। अथवा--जितना भोजन तैयार किया गया है उसमें से जब अधिकतर भोजन खरच लिया जाता है और थोडा बाकी बचा रहता है। तो ऐसा व्यवहार देखा जाता है कि सब भोजन खा लिया गया है यह आदेशकी अपेक्षा सर्वता है।
ऐसे ही जब ग्रामके प्रधान पुरुष चले जाते हैं और अप्रधान पुरुष रहभी जाते हैं, तोभी सब ग्राम चला गया ऐसा व्यवहार होता है, यह प्रधानकी अपेक्षा सर्वना है ३ । " स्थापनासर्वकम" २ । यहाथ “स' मेवी स्थापना मारे।५। ४२वामा माछ, तन २॥५॥ सव' छ. म स भा 'स" मेवी स्थापना ४२वामा मावे छे. “आदेशसर्वक " माहेश भेट व्य१७२. તે વ્યવહારની અપેક્ષાએ જેને “સર્વ માની લેવામાં આવે છે તેને “ આદેશ સર્વક કહે છે. આ આદેશસતા બહુતરમાં અથવા પ્રધાન (મુખ્ય) માં હોય છે. જેમકે કેઈ ભેજન સમારંભમાં અધિક માણસે એ જમી લીધું હોય અને છેડાને જ જમવાનું બાકી હોય ત્યારે એવું કહેવામાં આવે છે કે સર્વ લેકે જમી ગયા છે અથવા જેટલું ભેજન તૈયાર કરાવ્યું હોય તેને અધિ. કતર ભાગ વપરાઈ ગયા હોય અને ઘણે થોડો ભાગ વધ્યું હોય, ત્યારે એમ કહેવામાં આવે છે કે સઘળી રઈ ખવાઈ ગઈ છે આ પ્રકારની સર્વતાને આદેશની અપેક્ષાએ સર્વતા કહે છે. એ જ પ્રમાણે કઈ સભામાંથી મુખ્ય મુખ્ય માણસે ચાલ્યા જાય અને સામાન્ય માણસે જ બાકી રહે ત્યારે પણ એવું अवाम मा छे “सी याया गया" मा प्रधाननी अपेक्षा (सत) छे.
स-९२
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
