________________
सुधा टोका स्था० ४ उ०२ सु०४४ विकथास्वरूपनिरूपणम् ६१५ ___ " इत्थिकहा " चउबिहा" इत्यादि-स्त्रीकथा चतुर्विधा जात्यादिभेदेन, तत्र स्त्रीणां जातिकथा-जात्या जातेर्वा कथा-ब्राह्मणीप्रभृतीनामन्यतमायाः प्रशंसा निन्दा वा १, एवं स्त्रीणां कुलकथा-उत्कृष्टापकृष्टकुलजातानां स्त्रीणां कस्याश्चित् स्त्रियाः प्रशंसा कस्याश्चिन्निन्दा वा २, तथा स्त्रीणां रूपकथा -आन्ध्रीमभृ. तीनां मध्ये कस्याश्चिद् रूपस्य प्रशंसा निन्दा वा ३, तथा-स्त्रीणां नेपथ्यकथामहाराष्टीप्रभृतीनां स्त्रीणां कस्याश्चित् कच्छबन्धनादिवेषस्य प्रशंसा निन्दा वा ४
स्त्रीकथायां चैते दोषा:-" आयपरमोहुदीरणं उड्डाहो मुत्तमाइ परिहाणी । बंभवयस्स अगुत्ती पसंगदोसा य गमणादी । १।"
देश सम्बन्धी कथाका नाम-देश कथा है और राजसम्बन्धी कथा का नाम राजकथा है । " इथिकहा च उठिवहा"-इत्यादि, स्त्री कथा चार प्रकारकी हैं-जैसे- स्त्रियों की जाति की कथा, १ स्त्रियों के कुल की कथा, २ स्त्रियों के रूप की कथा, ३ और स्त्रियों के नेपथ्यकी कथा, ४ । ब्राह्मणी आदि किसी एक की प्रशंसा, अथवा, निन्दा करना यह - स्त्री कथाका प्रथम भेद है, १। उत्कृष्ट अपकृष्ट कुल में उत्पन्न हुई स्त्रियों में से किसी एक की प्रशंसा-या-निन्दा करना यह स्त्री कथाका द्वितीय भेद है। आन्ध्री (आन्ध्र प्रदेश में जन्मी हुई) स्त्रियों में से किसी एक स्त्री के रूपकी प्रशंसा--अथवा निन्दा करना यह स्त्री कथाका तीसरा भेद है.-३ तथा-महाराष्ट्रो आदिक स्त्रियों में से किसी एक स्त्रीके कच्छ बन्धनादि वेष की प्रशंसा करना अथवा किसी के वेष की निन्दा करना यह- स्त्री कथा का चतुर्थ भेद है.४ । स्त्री कथा में ये दोष है-" आय परमोहुदीरणं "-इत्यादिभने । विपना था ४था ४ छ. “ इथिकहा चउठिवहा" त्यादि. સ્ત્રીકથા ચાર પ્રકારની કહી છે– (૧) સ્ત્રીઓની જાતિની કથા, (૨) સ્ત્રીઓના सुजनी था, (3) खीमान। ३५नी ४था मन (४) सीमाना नेपथ्यनी ४था.
બ્રાહ્મણી આદિ એક જતિની સ્ત્રીની પ્રશંસા અથવા નિન્દા કરવી તેનું નામ સ્ત્રીવિષયક જાતિસ્થા છે. ઉત્તમ અથવા નીચ કુળની વાત કરીને કોઈ કુળમાં જન્મેલી સ્ત્રીની પ્રશંસા કરવી અને કેઈ કુળમાં જન્મેલી સ્ત્રીની નિન્દા કરવી, તેને સ્ત્રીવિષયક કુળકથા કહે છે. સ્ત્રીના રૂપની પ્રશંસા અથવા નિન્દા કરવી તેનું નામ રૂપકથા છે. (૪) મહારાષ્ટ્રિય આદિ સ્ત્રીઓની વેષભૂષાની પ્રશંસા કરવી અને કેઈ બીજી સ્ત્રીના વેષની નિન્દા કરવી તેનું નામ નેપથ્ય કથા છે. સ્ત્રીકથામાં જે દે છે તે આ ગાથામાં પ્રકટ કર્યા છે__" आय परमोहुदीरणं" इत्यादि
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
