________________
सुधा टीका स्था०४ उ०१ सू० ३५ विकृतिस्वरूपनिरूपणम् ५७३
ईशानस्य खलु देवेन्द्रस्य देवराजस्य सोमस्य महाराजस्य चतस्रोऽयमहिष्यः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-पृथिवी १, रात्री २, रजनी ३, विद्युत् ४। यावद् वरुणस्य ।मू०३४॥
टीका-" चमरस्से "—त्यादि-चमरस्य-तदाख्यस्य, ' खलु' वाक्यालङ्कारे, असुरेन्द्रस्य असुरकुमारराजस्य-तत्सम्बन्धिनः सोमस्य-तदाख्यलोकपालस्य चतस्रोऽग्रमहिष्यः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-कनका १, कनकलता २, चित्रगुप्ता ३, वसुन्धरा ४। एवं-सोमवत् , यमस्य वरुणस्य वैश्रवणस्य च प्रत्येकं चतस्रोऽग्रमहिष्यो बोध्याः । एवं सर्वत्रेशानपर्यन्तानां सर्वेषामिन्द्राणां-तत्तल्लोकपालानां प्रत्येक तत्तन्नाम्न्योऽग्रमहिन्यो बोध्याः । सू० ३४ । ___पूर्व देववक्तव्यता पोक्ता, देवत्वं च विकृतित्यागाद्भवतीति सूत्रत्रयेण विकृ. तिस्वरूपमाह
मूलम्-चत्तारि गोरसविगईओ पण्णत्ताओ, तं जहा-खीरं १, दहि २, सप्पि३, णवणीयं ४॥ १॥
चत्तारि सिणेहविगईओ पण्णत्ताओ, तं जहा-तेल्लं १, धयं २, वसा ३, णवणीयं ४।।
चत्तारि महाविगईओ पण्णत्ताओ, तं जहा-महुं १, मंसं २, मजं ३, णवणीयं ४।३ । सू० ३५॥ राजकी चार अग्रमहिषियों पृथिवी १ रात्री २, रजनी ३, विद्युत् ४ हैं । ऐसे इनके लोकपाल वरुण तक प्रत्येककी चार चार अग्र महिषियों को जानना चाहिये ॥ सू० ३४ ॥
कथित देवत्व विकृतिके त्यागसे होता है । अतः-अब सूत्रकार विकृतिका स्वरूप तीन सूत्रोंसे प्रगट करते हैं ।
" चत्तारि गोरसविगईओ पण्णत्ताओ" इत्यादिअमडिपी। छे. तमना नाम 21 प्रमाणे छ-(१) पृथिवी, (२) रात्री, (3) રજની અને (૪) વિદ્યુત. તેમના વરુણ પર્યન્તના બીજા ત્રણ લેકપાલોની समडिषीय विष ५६ मे ४थन सभा: ॥ सू. ३४ ॥
ઉપર્યુક્ત દેવત્વની પ્રાપ્તિ વિકૃતિના ત્યાગથી થાય છે. તેથી હવે સૂત્રકાર ત્રણ સૂત્રો દ્વારા વિકૃતિનું સ્વરૂપ પ્રકટ કરે છે. __" चत्तारि गोरसविगईओ पण्णत्ताआ" त्याहि
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
