________________
-
सुघा टीका स्था०४ उ०१ सू० ९ ध्यानस्वरूपनिरूपणम्
४३९ " तह तिव्वकोहलोहाउलस्स भूतोवधायणमणज्ज ।
परदव्वहरणचित्तं परलोगावायनिरवेक्ख । १ । इति, छाया-" तथा तीवक्रोधलोभाऽऽकुलस्य भूतोपघातनमनार्यम् ।
परद्रव्यहरणचित्तं परलोकापायनिरपेक्षम् । १ ।" इति, ३ " संरक्षणानुबन्धि "-संरक्षण-सं-सम्यक् - सपिायैः रक्षण-परित्राणं, तत्र विषयसाधनधनस्यानुबन्धः संरक्षणानुबन्धः, सोऽरत्यस्मिन्निति संरक्षणानुबन्धि रौद्रध्यानम् , तदुक्तम्
"सदाइ विसयसाहणधणसंरक्खणपरायणमणिटुं ।
___ सवाहिसंकणपरोवघायकलुसाउलं चित्तं । १।" इति । छाया-" शब्दादिविषयसाधनधनसंरक्षणपरायणमनिष्टम् ।।
____ सर्वाभिशङ्कनपरोपघातकलुषाऽऽकुलं चित्तम् । १ ।" इति ।
अथ रौद्रध्यानस्य लक्षणान्याह-" रुद्दस्स णं" इत्यादि - रौद्रस्य खलु ध्यानस्य चत्वारि लक्षणानि प्रज्ञप्तानि, तद्यथा-ओसन्नदोष:-' ओसन्नम्' इति प्रचुरार्थवाचको देशीयशब्दस्तेन हिंसामृषादीनामन्यतमस्मिन् प्रवृत्तेः प्राचुर्य, तदेव बन्धी आर्तध्यानका तृतीय भेद है। कहा भी है-" तह तिव्व कोहलोहा" इत्यादि १ तात्पर्य इसका ऐसा है कि तीव्र क्रोध मान माया एवं लोभ से आकुल हुये पुरुष का जो चोरी करने का अनुबन्धशील प्रणिधान (परिणाम ) है वह स्तेयानुबन्धी आर्तध्यान है इस आर्तध्यानवाला प्राणी चोरी करने में ही आनन्द मानता है। जिस ध्यान में विषय साधनभूत धन के संरक्षण करने का अनुबन्ध रहता है ऐसा वह ध्यान संरक्षणानुबन्धी रौद्रध्यान है। कहा भी है-“सद्दाइ विसयसाहण" इत्यादि रौद्रध्यान के लक्षण इस प्रकार से है-"ओसन्न दोषः" हिंसादिक पापों में से किसी एक में प्रवृत्ति की प्रचुरता का होना यह ओसन्न
આ સૂત્રને ભાવાર્થ નીચે પ્રમાણે છે–તીવ્ર, ક્રોધ, માન, માયા અને લેભથી આકુળવ્યાકુળ થયેલા પુરુષનું જે ચોરી કરવાના અનુબન્ધશીલ પ્રણિધાન (પરિણામ) છે, તેને તેયાનુબન્ધી રૌદ્રધ્યાન કહે છે. આ રૌદ્રધ્યાનવાળે માણસ ચેરી કરવામાં જ આનંદ માને છે (૪) જે ધ્યાનમાં વિષયસાધનભૂત ધનના સંરક્ષણને અનુબંધ રહે છે, તે ધ્યાનને સંરક્ષણાનુબંધી રૌદ્રધ્યાન કહે छ. ४६j ५५ छे :-" सदाइ विसयसाहण" त्या:
रौद्रध्याननi सक्ष! नीय प्रमाणे छे-“ओसन्नदोषः” KिE पाषाમાંથી કેઈ એકમાં પ્રવૃત્તિની પ્રચુરતા હોવી, તેનું નામ “સન્નદોષ છે.
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
