________________
४२८
स्थानाङ्गसूत्रे णदोसे३, आमरणंतदोसे ४ । धम्मे झाणे चउविहे चउप्पडोयारे पाणत्ते, तं जहा-आणाविचए १, अवायविचएर, विवागविचए३. संठाणविचए ४ । धम्मस्स णं झाणस्स चत्तारि लक्खणा पण्णत्ता, तं जहा-आणाई १, निसग्गरुई२, सुत्तरई
ओगाढरई ४ । धम्मस्स णं झाणस्त चत्तारिआलंबणा पण्णत्ता, तं जहा-वायणा १, पडिपुच्छणा २, परियट्टणा३, अणुप्पहा४। धम्मस्स णं झाणस्स चत्तारि अणुप्पेहाओ पण्णताओ, तं जहा -एगाणुप्पेहा १, अणिच्चाणुप्पेहार, असरणाणुप्पेहा३, संसारागुप्पेहा ४ । सुके झाणे चउठिवहे चउप्पडोआरे पण्णत्ते, तं जहा-पुहुत्तपियक्कसवियार १, एगत्तपियक्क अवियार २, सुहुमकिरिय अणियही ३, समुच्छिन्नकिरिय अप्पडिवाई४।सुक्कस्स णं झाणस्स चत्तारि लक्खणा पण्णत्ता, तं जहा - अव्वहे १, असम्मोहे २, विवेगे ३, विउस्सग्गे ४ । सुक्कस्त गं झाणस्स चत्तारि आलंबणा पण्णत्ता, तं जहा--खंती१, मुत्तीर, अजवे३, मद्दवे ४ । सुक्कस्स णं झाणस्स चत्तारि अणुप्पेहाओ पण्णत्ताओ, तं जहा--अणंतवत्तियाणुप्पेहा १, विप्परिणामाणुप्पेहा २, असुभाणुप्पहा ३, अवायाणुप्पेहा ४ ॥ सू० ९॥
नारकत्व ध्यानविशेष से जनित होता है अतः उस ध्यानविशेष को उत्पन्न करने के संघाटी आदि में ममता मूर्छा रखने से होता है सो इस प्रसंग को लेकर अब सूत्रकार ध्यान का स्वरूप करते हैं
નારકત્વ ધ્યાનવિશેષથી જનિત હેય છે, અને તે ધ્યાનવિશેષને ઉત્પન્ન કરનાર સંઘાટી (વસ્ત્રવિશેષ) આદિમાં મમતા-મૂચ્છ રાખવાથી તે ધ્યાનની ઉત્પતિ થાય છે. આ સંબંધને અનુલક્ષીને હવે સૂત્રકાર ધ્યાનના સ્વરૂપનું नि३५९ ४२ छ-" चत्तारि झाणा पण्णत्ता " त्या:
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨