________________
४२०
स्यानासूत्रे च्छित्तए २, अहुणोववन्ने णेरइए णिरयवेयणिज्जंसि कम्मंसि अक्खीणसि अवेइयंसि अणिजिन्नंसि इच्छेजा माणुसं लोगं हव्वमागच्छित्तए णो चेव णं संचाएइ हव्वमागच्छित्तए ३। एवं निरयाउयंसि कम्मंसि अविखणंसि जाव णो चेव णं संचाएइ हव्वमागच्छित्तए ४, इच्चेएहिं चउहि ठाणेहिं अहणोयवन्ने नेरइए जाव णो चेव णं संचाएइ हवमागच्छित्तए ४॥सू०७
छाया-चतुर्विधास्तृणवनस्पतिकायिकाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-अग्रवीजाः १, मूलबीजाः २, पर्वबीजाः ३, स्कन्धबीजाः ४ ( सू० ७)।
चतुर्भिः स्थानैरधुनोपप ो नैरयिकः नैरयिकलोके इच्छेद् मानुषं लोकं हव्यमागन्तुम् , नो चैव खलु शक्नोति हव्यमागन्तुम् , तद्यथा-अधुनोपपन्नो नैरयिको निरयलोके समुद्भूतां वेदनां वेदयमानः इच्छेद् मानुष लोकं हव्यमागन्तुम् १,
इस प्रकार से वनस्पति खादक घुणों का निरूपण करके अब सूत्रकार वनस्पति की प्ररूपणा करते हैं
" चउब्धिहा तणवणस्सइकाइया पण्णत्ता "इत्यादि ७
सूत्रार्थ-तृण वनस्पतिकायिक चार प्रकार के कहे गये हैं, जैसे-अपबीज १ मूलबीज २ पर्वबीज ३ स्कन्धबीज ४ । चार कारणों से अधुनोपपन्नक तत्काल उत्पन्न हुवे नैरयिक नरक से मनुष्यलोक में आना चाहता है वे चार कारण इस प्रकार से हैं एक कारण इन्में ऐसा है कि नरक में तत्काल उत्पन्न हुवा जो नैरयिक है वह जब उस लोक में उत्पन्न वेदना को भोगता है तब वह मनुष्यलोक में आने की
આ રીતે વનસ્પતિભક્ષક કીડાનું નિરૂપણ કરીને હવે સૂત્રકાર વનસ્પતિની ५३५९॥ ४२ छ-" चउव्विहा तणवणस्सइकाइया पण्णत्ता" त्याह
તૃણ વનસપતિકાયિકના નીચે પ્રમાણે ચાર પ્રકાર કહ્યા છે–(૧) અપૂબીજ (२) भूकमीश, (3) ५ मा भने (४) २४न्धमा४.
અધુને પપત્રક (તત્કાળ ઉત્પન્ન થયેલ ) નારક જીવ નીચેના ચાર કારશાને લીધે નરકમાંથી મનુષ્યલોકમાં આવવા ચાહે છે-(૧) નરકમાં તત્કાળ ઉત્પન્ન થયેલે નરયિક (નારક જીવ) જ્યારે તે લેકમાં ઉત્પન્ન થયેલી વેદનાને લેગવે છે, ત્યારે તેને મનુષ્યલેકમાં આવવાની ઈચ્છા થાય છે. (૨) જ્યારે તે
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
