________________
सुघा टीका स्था०३३०४ सू० ९१ पृथिवीस्वरूपनिरूपणम्
३३९
पूर्वोक्त प्रकारो मुनिरिव पृथिव्यां विचरतीत्यनेन सम्बन्धेन पृथिवीस्वरूप निरूपयति
मूलम् — एगमेगा णं पुढवी तोहिं बलहिं सबओ समंता
इस तरह अव्यवसित सूत्र की व्याख्या से व्यवसित सूत्र की व्याख्या विपरीत है । निर्ग्रन्थ प्रवचनादि तीन स्थान व्यवसित के लिये हितकर होते हैं, अर्थात् पथवान्न भोजन की तरह अदोष कर होते हैं, इस लोक में और परलोक में वे उस के लिये और पर के लिये हितकर होते हैं । " सुखं " आनन्ददायक होते हैं,। जैसे- धूप में तृषार्त्तको पानकरस का (शरबत) पान आनन्ददायक होता है, । “क्षमं" उचित रूप होते हैं, जैसे- व्याधि से पीडित हुवे को औषधि का पान उचित होता है । निःश्रेयसरूप होते हैं निश्चितश्रेयस्कार-प्रशस्त होते हैं जैसे भाव पूर्वक किया गया पञ्च नमस्कार श्रेयस्कारक होता है, । आनुगामिक होते हैं जैसे- भास्वर द्रव्य से जनित छाया अनुगमनशील होती है बाकी का और सब कथन सुगम है व्यवसित पुरुष प्रब्रजित होकर परीषहों को ही जीत लेता है परीषह उसे नहीं जीत पाते हैं। ऐसा भाव इस सूत्र का है ।। ।। ०९० ।।
વ્યાકુલ કરી શકતા નથી. એવા સાધુ આગળ તે પરીષહે પેતે જ પરાજિત થઈ જાય છે આ રીતે અવ્યવસિત સૂત્રની વ્યાખ્યા કરતાં વ્યવસિત સૂત્રની વ્યાખ્યા વિપરીત છે.
66
"
નિ થ પ્રવચનાદિ ત્રણ સ્થાન વ્યવસિત જીવને માટે હિતકર હાય છે, એટલે કે પથ્યાન્ન ભાજનની જેમ અષકર હાય છે, આલાકમાં અને પર લાકમાં તે તેના માટે તથા અન્યને માટે હિતકર હાય છે, सुखं સુખકર અથવા આનંદદાયક હાય છે, જેમ તટસ્થાને સરબતનું પાન આનંદદાયક થઈ पडे छे, तेम तेने ते मानहाय थ पडे छे. " क्षमं " प्रेम रोगश्री थीडाता જીવને ઔષધિનું પાન ઉચિત થઇ પડે છે, તેમ તેને ઉચિતરૂપ થઇ પડે છે. તે તેને માટે નિઃશ્રેયસરૂપ-નિશ્ચિતરૂપે શ્રેયસ્કારક નિવડે છે. જેમ ભાવપૂર્વક કરાયેલાં પંચ નમસ્કાર શ્રેયસ્કારક હાય છે, એમ તે જીવને માટે શ્રેયસ્કારક અને પ્રશસ્ત નિવડે છે. જેમ ભાસ્વર ( અપારદર્શક ) દ્રવ્યથી જનિત છાયા અનુગમનશીલ હાય છે, તેમ તે તેને માટે આનુગામિક નિવડે છે, ખાકીનું સમસ્ત કથન સુગમ છે. વ્યવસિત પુરુષ પ્રજિત થઈને પરીષડાને જીતી લે छे-परिष। तेने पराजित री रास्ता नथी, थेवे। आ सूत्र भाव छे. ॥ सू. ८० ॥
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
