________________
२२२
स्थानाङ्गसूत्रे तएणं उराला पोग्गला णिवयमाणा देसं पुढवीए चलेज्जा १, महोरए वा महिड्डीए जाव महेसक्खे इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए अहे उम्मज्जणिमज्जियं करेमाणे देसं पुढवीए चलेज्जा २, णागसुवन्नाण वा संगामंसि वट्टमाणंसि देसे पुढवीए चलेज्जा ३।तीहिं ठाणेहि केवलकप्पा पुढवी चलेजा, तं जहा-अहेणं इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए घणवाए गुप्पेज्जा, तएणं से घणवाए गुविए समाणे घणोदहिमेएजा, तएणं से घणोदही एइए समाणे केवलकप्पं पुढविं चालेज्जा१, देवे वा महिड्डीए जाय महेसक्खे तहारूवस्स समणस्स वा माहणस्स या इड्डि जुई बलं वीरियं पुरिसक्कारपरक्कम उवदंसमाणे केवलकप्पं पुढविं चालेज्जार, देवासुरसंगामंसि वा वट्टमाणंसि केवलकप्पा पुढवी चलेजा ३, इच्चेएहिं तीहिं ठाणेहिं केवलकप्पा पुढवी चलेज्जा २ ॥ सू० ६६ ॥
छाया-त्रिभिः स्थानर्देशः पृथिव्याश्चलति, तद्यथा-अधःखलु अस्या रत्नप्रभायाः पृथिव्या उदाराः पुद्गला निपतेयुः, ततः खलु उदारा पुद्गला निपतन्तो
इस प्रकार से मनुष्यक्षेत्ररूप भूमिखण्ड की प्ररूपणा करके अब सूत्रकार दूसरी शैली से सामान्यपृथिवी देश की प्ररूपणो करते हैं
तीहिं ठाणेहिं देसे पुढवीए चलेज्जा ) इत्यादि । सूत्रार्थ-तीन कारणों को लेकर पृथिवीको एकदेश चलायमान होता है वे कारण इस प्रकार हैं-इस रत्नप्रभा पृथिवी के अधोभागमें जब बादर पुद्गल घिस्रसा परिणाम से अपने स्थान से उछलते हैं अथवा दूसरे
આ પ્રકારે મનુષ્યક્ષેત્રરૂપ ભૂમિખંડની પ્રરૂપણ કરીને હવે સૂત્રકાર બીજી શૈલીથી સામાન્ય પૃથ્વીદેશની પ્રરૂપણ કરે છે–
" तीहिं ठाणेहिं देसे पुढवीए चलेज्जा" त्याह
સૂત્રાર્થ–આ ત્રણ કારણને લીધે પૃથ્વીને એક દેશ (હિસ્સો) કંપાયમાન થાય છે–(૧) રત્નપ્રભા પૃથ્વીના અભાગમાં જ્યારે બાદર પુદ્ગલ વિશ્વસા પરિણામ દ્વારા પિતાના સ્થાનમાંથી ઉછળે છે, અથવા બીજે સ્થાનેથી આવીને પડે છે,
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨