________________
--
------
--
स्थानाङ्गसूत्रे णाम् । एवं यावद् गीतरतिगीतयशसां । चन्द्रस्य खलु ज्योतिष्केन्द्रस्य ज्योतिकराजस्य तिस्रः परिषदः प्रज्ञप्ताः तद्यथा-तुम्बा, त्रुटिता, पर्वा । एवं सामानि काग्रमहिषीणाम् । एवं सरस्यापि । शक्रस्य खलु देवेन्द्रस्य देवराजस्य तिस्त्र: पदिषदः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-समिता, चण्डा, जाता । एवं यथा चमरस्य यावद् अनमहिषीणाम् । एवं यावद् अच्युतस्य लोकपालानाम् ।। सू० ॥ ३१ ॥
टीका-' चमरस्स पं' इत्यादि, सुगमम् । नवरम्-' असुरेन्द्रस्य, अमुरराजस्य ' इत्यादौ, इन्द्रऐश्वर्ययोगात् , राजा तु राजनादिति । परिषतूपरिवारः, सा विधा पत्यासत्ति भेदेन, तत्र ये परिवारभूता देवा देव्यश्चातिगौरवात् प्रपोजनेहैं उनकी परिषदाएँ ईशा, त्रुटिता और दृढरथा नामकी हैं जैसा कथन धरण के विषय में कहा गया है वैसा ही कथन शेष भवनपतियों के विषय में भी करना चाहिये ।
पिशाचेन्द्र पिशाचराज काल की तीन परिषद् कही गई हैं-उनके नाम इस प्रकार से है-ईशा, त्रुटिता और दृढरथा इसी प्रकार से इसके सामानिक देवों की अग्रमहिषियों की भी परिषदाएँ जानना चाहिये और उनके नाम भी ये ही जानना । चाहिये गान्धर्व के भेदरूप जो गीतरति और गीतयश हैं उनकी भी परिषदाएँ इन्हीं नामों वाली हैं ज्योतिष्केन्द्र ज्योतिष्करोज जो चन्द्र है उसकी भी तीन ही परिषदाएँ कही गई हैं जिनके नाम इस प्रकार से हैं-तुम्या, त्रुटिता और पर्या इसी प्रकार से सामानिक और अग्रमहिषियों की परिषदा के विषय में भी जानना चाहिये और इसी प्रकार से सूर्य की परिषदा के विषय में भी જ છે, તથા તેમના કપાલે અને તેમની અમહિષીઓની પરિષદોનાં નામ ઈશા, ત્રુટિતા અને દઢરથા છે. ધરણના વિષયમાં જેવું કથન કરવામાં આવ્યું છે એવું જ કથન બાકીના ભવનપતિએ વિષે પણ સમજી લેવું.
પિશાચેન્દ્ર, પિશાચરાજ કાળની ત્રણ પરિષદોનાં નામ આ પ્રમાણે છે, ઈશા, ત્રુટિતા અને દૃઢરથા. એ જ પ્રમાણે તેના સામાનિક દેવે અને અગ્રમહિષીઓની પરિષદે વિષે પણ સમજવું. તેમની પરિષદનાં પણ એજ નામ સમજવાં. ગાંધર્વના ભેદરૂપ જે ગીતરતિ અને ગીતયશ છે, તેમની પરિષદ પણ એ જ નામવાળી છે. તિશ્કેન્દ્ર, અને જતિષ્કરાજ. ચન્દ્રની ત્રણ परिषeोनi नाम नाथे प्रमाणे ४ां छ-(१) तु+11, (२) त्रुटिता भने ५. એજ પ્રમાણે તેમના સામાનિક દેવ અને તેમની અગ્રમહિષીઓની પરિષદ વિષે પણ સમજવું, અને સૂર્યની પરિષદે વિષે પણ એવું જ કથન સમજી
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
