________________
सुघा टीका स्था० १ उ० १ सू० १७ जीवस्वरूपनिरूपणम् 'एगे जीवे ' इत्यादि । यद्वा-जीवादीनि नव तत्त्वानि ‘एगे आया' इत्यादिना सामान्यतो निरूपितानि, सम्प्रति विशेषेण जीवत्वं निरूपयितुमाह
मूलम्-एगे जीवे पाडिक्कएणं सरीरएणं ॥ १७ ॥ छाया-एको जीवः प्रत्येक केन शरीरकेण ॥ १७ ॥ व्याख्या-'एगे' इत्यादि
जीव इति । यो जीवितवान् जीवति जीविष्यति च, स जीवः-प्राणधारणशील आत्मा, स पत्येककेन-एकं जीवं प्रतिगतं यच्छरीरं प्रत्येकशरीरनामकर्मोदयात् , तत् प्रत्येकं, तदेव प्रत्येक तेन तथोक्तेन, शरीरकेण-शीयते इति शरीरम् , तदेव शरीरकं तेन उपलक्षितः- तदाश्रित इत्यर्थः, प्रत्येकशरीरापेक्षयेति भावः।
एकाएकत्वसंख्यावान् भवति । रूप को निरूपण करने के लिये “एगे आया" इत्यादि सूत्रों द्वारा जीवादिक जो नौ तत्व सामान्यरूपसे कहे गये हैं उनमें से जीवका स्वरूप विशेषरूप से निरूपण करने के लिये-" एगे जीवे पडिक्कएणं सरीर एणं" ऐसा सूत्रकार कहते हैं।
'एगे जीये पाडिक्कएणं सरीरएणं' इत्यादि ।।१७॥
मूलार्थ--प्रत्येक नाम कर्म के उदय से प्राप्त प्रत्येक शरीर की अपेक्षा से जीव एक संख्यावाला है।
टीकार्थ--जो भूतकाल में जिया है वर्तमान में जी रहा है और भविष्यत्काल में जीवेगा उसका नाम प्राणधारणशील जीव है वह जीय एक जीव में प्रतिगति प्रत्येक शरीर नाम कर्म के उदय से प्राप्त प्रत्येक शरीर की अपेक्षा से एक एकत्व संख्यावाला है अथवा-"पडि. ४२पाने भाट “ एगे आया" त्या सूत्री द्वारा 3 नव तत्वानु સામાન્યરૂપે પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યું છે, હવે જીવના સ્વરૂપનું વિશેષરૂપે नि३५६५ ४२पाने भाट " एगे जीवे पडिक्कएणं सरीरएणं" मा सूत्रनु थन કરવામાં આવે છે–
" एगे जीवे पडिक्कएणं सरीरएणं " त्या ॥ १७ ॥
સૂત્રાર્થ–પ્રત્યેક નામકર્મના ઉદયથી પ્રાપ્ત પ્રત્યેક શરીરની અપેક્ષાએ જીવ એક સંખ્યાવાળો છે.
ટીકાઈ–જે ભૂતકાળમાં જીવ્યે છે, વર્તમાનમાં જીવે છે અને ભવિષ્યકાળમાં આવશે, તેનું નામ પ્રાણધારણશીલ જીવ છે તે જીવ એક જીવમાં પ્રતિગત પ્રત્યેક શરીર નામ કમના ઉદયથી પ્રાપ્ત પ્રત્યેક શરીરની અપેક્ષાએ । (त्य सभ्यापागा) छे.
यहा
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
