________________
५१४
स्थानासूत्रे
अवेदाः - अनिवृत्तिवादरसम्पराय विशेषादयः षट् सिद्धाश्र ५। सकाषाया:सूक्ष्मसम्पयान्ताः, अकषायाः - उपशान्तमोहादयश्चत्वारः, सिद्धाय ६ । सलेश्या:सयोगिगुणस्थानपर्यन्ताः संसारिणः, अलेश्याः - अयोगिनः सिद्धाश्र | ज्ञानिनःसम्यग्दृष्टयः, अज्ञानिनः - मिध्यादृष्टयः ८| उपयोगिनः - साकारोपयुक्ताः, अनाकारोपयुक्ताश्चेति द्विविधाः सह आकारण विशेशग्रहणशक्तिरूपेण वर्त्तते य उपयोगः स साकारोपयोगः ज्ञानोपयोग इत्यर्थः तेनोपयुक्ताः साकारोपयुक्ताः, अनाकारस्तु तद्विलक्षण-उपयोगः दर्शनोपयोग इत्यर्थः तेनयुक्ता अनाकारोपयुक्ताः ९ । और अवेद-वेदरहित ९-१०-११-१२१३ और १४ वां गुणस्थानवर्ती जीव और सिद्ध जीव ५, कषायसहित संसारी जीव-सूक्ष्मसंपरायतक के जीव, और अकषाय जीव-उपशान्तमोहादिक चार जीव और सिद्ध ६, सलेश्य जीव-सयोगिगुणस्थानतक के जीव संसारी जीव, और अलेश्य जीव- अयोगि जीव एवं सिद्ध जीव ७. ज्ञानी जीव सम्यग्दृष्टि जीव एवं अज्ञानी जीव मिथ्यादृष्टि जीव८, उपयोग दो प्रकारका होता है एक साकारोपयोग और दूसरा अनाकारोपयोग साकारोपयोग से जो जीव युक्त होता है वह साकारोपयोग युक्त जीव है और अनाकारोपयोग से जो जीव युक्त होता है वह अनाकारोपयोग युक्त जीव है जो उपयोग विशेषको ग्रहण करनेकी शक्तिरूप आकारसे युक्त है वह साकारोपयोग है इसका दूसरा नाम ज्ञानोपयोग है । इस उपयोगसे भिन्न जो उपयोग है वह अनाकारोपयोग है - इस अनाकारोपयोग
-
सौंसारी व मने अवेह ( वेह रहित ) ८, १०, ११, १२, १३ मने १४ માં ગુણુયાનવર્તી જીવા અને સિદ્ધ જીવા, (૬) સકષાયી સંસારી જીવા-સૂક્ષ્મ સાંપરાય પર્યન્તના જીવા અને અકષાયી જીવેા-ઉપશાન્ત મહાદિક ચાર અને સિદ્ધો, (૭) સલેક્ષ્ય જીવા–મયેાગિ ગુણુસ્થાન પન્તના જીવા–સંસારી જીવે अने सेश्य कवा-मयोगि लवो भने सिद्ध लवे, (८) ज्ञानीलव-सभ्यगूદૃષ્ટિ જીવા અને અજ્ઞાની જીવા–મિથ્યાદષ્ટિ જીવા, (૯) સાકારે પચેગ અને અનાકારાપયેગયુક્ત જીવા ( ઉપયોગ એ પ્રકારના છે—એક સાકાર પચેગ અને ખીજો અનાકારાપયેગ. )જે જીવ સાકાર પયોગથી યુક્ત હાય છે તેને સાકારાયેગ યુક્ત કહે છે અને અનાકાર ઉપયાગથી યુક્ત જીવને અનાકારાપયેગયુક્ત કહે છે. જે ઉપયેગ વિશેષાંશને ગ્રહણ કરવાની શક્તિરૂપ આકારથી યુક્ત હાય છે તેનુ નામ સાકારાપયેાગ છે. તેનું બીજું નામ જ્ઞાનાપયાબ છે. આ ઉપયોગથી ભિન્ન જે ઉપયાગ છે તેનું નામ અનાકારાપયોગ અથવા દનાપયેાગ છે,
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
