________________
सुधा टीका स्था०२ उ० ३ सू० ३४ कालव्यञ्ज ज्योतिष्काणांनिरूपणम् ४३३
पूर्व जम्बूद्वीपे काललक्षणद्रव्यपर्यायविशेषा उक्ताः, साम्प्रतं तत्रैव कालपदाथव्यञ्जकानां ज्योविष्काणां द्विस्थानानुपातेन प्ररूपणामाह
मूलम्-जंबुद्दीये दीवे दो चंदा पभासिंसु वा पभासंति वा पभासिस्संति वा, दोसूरिया तर्विसु वा तवंति वा तविस्संति या। दो कत्तियाओ, दो रोहणिओ, दो मिगसिराओ, दो अदाओ एवं भाणियव्वं जाव दो भरणीओ। “ कत्ति ये रोहिणि मगसिर, अहो य पुणवतूं य पूसो य ।
तत्तो वि अस्सलेसा, महा य दो फग्गुणीओ य॥१॥ हत्थो चित्ता साई, विसाहा तह य होइ अणुराही । जेठा मूंलो पुवा य असाही उत्तरा चेव ॥ २ ॥ अभिई सर्वेण धणिट्ठी, सयभिसयों दो य होंति भययो । रेवेइ अस्सिँणि भरणी, णेयच्या आणुपुवीए ॥३॥"
___ एवं गाहाणुसारेणं णेयव्वं ।। दो अग्गी, दो पयावई, दो सोमा, दो रुद्दा, दो अदिई. दो बहस्सई, दो सपा, दो पियरी, दो भगा, दो अजमा, दो सविया, दो तट्ठा, दो वाऊँ, दो इंदैग्गी, दो मित्ता, दो इंदा, तिरसठ शलाका के पुरुष उत्पन्न होते हैं अवसर्पिणी के चतुर्थकाल दुष्षमसुषमा में और किसी काल में अन्य क्षेत्रों में नहीं होते हैं तथा भरतक्षेत्र और ऐरयत क्षेत्र में भी अन्यकाल में नहीं होते हैं-विदेहक्षेत्र में निषेध नहीं है। इस सब विषय को हृदय में धारण करके यह सूत्र गम्य है ॥ सू०३३॥ થાય છે. તેઓ ત્યાં અવસર્પિણીના ચોથા કાળમાં ( દુષમ સુષમામાં) જ ઉત્પન્ન થાય છે, બીજા કેઈ પણ કાળમાં ઉત્પન્ન થતા નથી અને અન્ય ક્ષેત્રોમાં પણ ઉત્પન્ન થતા નથી. ભારત અને ઐરાવત ક્ષેત્રમાં પણ તેઓ અન્ય કે ઈ પણ કાળમાં ઉત્પન્ન થતા નથી. વિદેહ ક્ષેત્રમાં નિષેધ નથી. આ સમસ્ત વિષયને હદયમાં ઉતારવામાં આવે તે આ સૂત્રને ભાવ સરળ થઈ જાય છે. સૂ. ૩૩ था ५५
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧