________________
स्थानाङ्गसूत्रे पर्यायाधिकारादेव नियतक्षेत्राश्रितत्वेन क्षेत्रव्यपदेश्यान् पुद्गलपर्यायान प्रतिपिपादयिषुः क्षेत्रपकरणमाह
मूलम् — जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स उत्तरदाहिणेणं दो वासा पण्णत्ता बहुसमतुल्ला अविसेसमणाणत्ता अन्नमन्नं नाइवर्हति आयामविक्वं भुच्चतोव्वह संठाणपरिणाहणं तं जहा भर चेव एव चेव । एवं एएणं अभिलावेणं हेमवए चेव, हेरन्नवए चेव, हरिवासे चेव रम्मयवासे चेव । जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स पुरत्थिमपच्चत्थिमेणं दो खित्ता पण्णत्ता बहुसमतुल्ला अविसेस० जाव - तं जहा - पुत्रविदेहे चेव अवरविदेहे चेत्र । जंबूमंदरस्स पवयस्त उत्तरदाहिणेणं दो कुराओ पण्णत्ताओ बहुसमतुल्लाओ जाव तं जहा - देवकुरा चेव उत्तरकुरा चैव तत्थ णं दो महइमहालया महादुमा पण्णत्ता बहुसमतुल्ला अविसेसमणाणत्ता अन्नमन्नं णाइवहंति आयामविवखंभुच्चत्तवेहसंठाणपरिणाहेणं, तं जहा - कूडसामली चेव जंबू चेव सुदंसणा । तत्थ णं दो देवा महिड्डिया जाव महासोक्खा पलिओ मट्टिया परिवति, तं जहा- गरुले चेव वेणुदेवे अणाढिए चैव जंबुद्दीवाहिवई ॥ सू० ३० ॥
३९८
का जो उपक्रम है वह आयुष्क संवर्तक है - यह सोपक्रमायुरूप आयुष्क संवत्तक मनुष्य और पंचेन्द्रिय तिर्यञ्चों को होता है क्यों कि ये सोपक्रम आयुवाले भी होते हैं। २४ ।। सू० २९ ।।
पर्यायाधिकार को लेकर ही अब सूत्रकार नियनक्षेत्राश्रित होने के कारण क्षेत्र व्यपदेश्य पुद्गल पर्यायों को प्रतिपादन करने की इच्छा से
સબક છે, તે સેાપક્રમાયુરૂપ આયુષ્ય સવક મનુષ્ય અને પચેન્દ્રિય તિય ચામાં હાઇ શકે છે, કારણ કે તેએ સેાપક્રમ આયુવાળા પશુ ડાય छे. ॥ २४ ॥ ॥ सू २८ ॥
પર્યાયાધિકાર ચાલી રહ્યો છે, હવે સૂત્રકાર-નિયત ક્ષેત્રાશ્રિત હાવાને કારણે – ક્ષેત્રભ્યપદેશ્ય પુદ્ગલ પર્યાયાનું પ્રતિપાદન કરવાના હેતુથી ક્ષેત્ર
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧