________________
"
सुधा टीका स्था०२३०२०२३ भव्यादि विशेषणैः नारकादि२४ दण्डकनि० ३४७ यावद् वैमानिकाः, एकेन्द्रियाणां सम्यक्त्वं नास्ति । द्वीन्द्रियादीनां तु सास्वादनसम्यक्त्वं भवेदपीति- एर्गिदियवज्जा' इत्युक्तम् ११ । संसारिदण्ड के परीतसंसा रिकाः - परीतः = परिमितः संसारो येषां ते तथोक्ताः संक्षिप्तभवा इत्यर्थः । अनन्तसांसारिकाः-अनन्तः=अन्तरहितः अभव्यापेक्षया संसारो येषां ते तथा, याबद् चैमानिकाः १२। स्थितिदण्ड के - संख्येयकालसमय स्थितिकाः - कालः - मृत्युरपि स्यात्, समय :- आचारोऽपि स्यादित्यतः कालवासौ समयश्चेति कालसमयः, संख्येयः वर्षमाणतः कालसमयो यस्यां सा संख्येयकालसमया, सा स्थितिः = अवस्थानं येषां ते तथोक्ताः दशसहस्रवर्षादिस्थितिमन्त इत्यर्थः तद्भिन्नास्तु असंख्येय कालष्टित्व का अभाव है तथा जो द्वीन्द्रियादिक जीव हैं उनमें सास्वादन सम्यक्त्व हो भी सकता है इसीलिये इस प्रकरण में " एगिंदिय बज्जा ऐसा कहा गया है संसारदण्डक में नैरथिक दो प्रकार के कहे गये हैंएक परीत सांसारिक और दूसरे अनन्तसांसारिक जिनका संसार परिमित रह गया हैं वे परीतसांसारिक हैं, अर्थात् संक्षिप्त रूपवाले नैरयिक परीत सांसारिक हैं अभव्यापेक्षा से जिनका संसार अन्तरहित है वे अनन्तसांसारिक नैरधिक हैं, इसी तरह का कथन यावत् वैमानिक जीवों तक में जानना चाहिये १२ स्थितिदण्डक में नैरयिक दो प्रकार के कहे गये हैं- एक संख्यातकाल समय स्थितिक दूसरे असंख्यातकाल समय स्थिति का नाम मृत्यु का भी है और समय नाम आचार का भी है अतः ऐसा काल समय यहां विवक्षित नहीं हुआ है किन्तु कालरूप ત્વના અભાવ હાય છે તેથી તેમને અહીં ગ્રહણ કરવાને નિષેધ કર્યો છે. તથા જે દ્વીન્દ્રિયાક્રિક જીવા છે, તેમનામાં સાસ્વાદન સમ્યક્ત્વ પણ હેાઈ શકે छे तेथी अहीं " एगिंद्रिय वज्जा " " એકેન્દ્રિય સિવાયના ” જીવેામાં જ આ ભેદો ગ્રહણ કરવાનું સૂચન થયું છે. !
૧૧ ૫
સ'સારી દડકમાં નારકાના બે પ્રકાર કહ્યા છે-(૧) પરીત સાંસારિક અને (૨) અનન્ત સાંસારિક, જેમના સ`સાર પરિમિત રહી ગયા છે એવાં નારકાને પરીત સાંસારિક કહે છે. અને અભવ્યત્વની અપેક્ષાએ જે નારકેાના સ'સાર અન્તરહિત છે, એવાં નારકને અનન્ત સાંસારિક કહે છે. આ પ્રકારના ભેદોનું થન વૈમાનિક પર્યન્તના જીવે વિષે ગ્રહણ કરવુ' જોઇએ. । ૧૨ ।।
66
સ્થિતિ ૪'ડકમાં નારકા એ પ્રકારના કહ્યાં છે-(૧) સખ્યાતકાલ સમય સ્થિતિક (૨) અસખ્યાતકાલ સમય સ્થિતિક, પણ વપરાય છે સમય શબ્દ આચારના અહીં એવા કાળસમયની વાત કરી નથી,
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
,
"" કાળ શબ્દ મૃત્યુના અર્થમાં અમાં પણ વપરાય છે. પરન્તુ પરન્તુ કાળરૂપ સમય દ્વારા વર્ષ
