________________
३४४
स्थानानसूत्रे
उच्छवासकाः-उच्छ्वासपर्याप्तिसंपन्नाः, तदितरे तु नोउच्छ्वासकाः ६ । इन्द्रियदण्डके सेन्द्रिया: इन्द्रियपर्याप्तिमन्तः, इतरे इन्द्रियपर्याप्तिविकलाः७ । पर्याप्तक दण्ड के-पर्याप्तकाः पर्याप्तनामकर्मोदयात् , तद्भिन्ना अपर्याप्तकाः ८ । संज्ञिदण्डके
नाडी से बहिर्गत त्रस की अपेक्षा लेकर तीन समय तक जीव अना हारक रहता है उच्छ्वासदण्डकमें नारक दो प्रकार के कहे गये हैं-एक उच्छ्यासक और दूसरे नो उच्छ्वासक जो नारक उच्छ्यासपर्याप्ति से युक्त हैं वे उच्छ्वासक और जो इनसे भिन्न हैं वे नो उच्छ्वासक है इसी प्रकार से इन भेदों का कथन यायत् वैमानिक देवों तक में करना चाहिये ६ इन्द्रियदण्डक में-नारक दो प्रकार के कहे गये हैं-एक सेन्द्रिय और दूसरे अनिन्द्रिय जिनकी इन्द्रिय पर्याप्ति पूर्ण हो चुकी वे सेन्द्रिय हैं
और जो इन्द्रिय पर्याप्ति से विकल हैं वे अनिन्द्रिय हैं ७ इसी तरह से इन भेदों का कथन यावत् वैमानिक देवों तक में कर लेना चाहिये पर्यातकदण्डक में नैरयिक दो प्रकार के कहे गये हैं-एक पर्यातक और दूसरे अपर्याप्तक जिनको पर्याप्तनामकर्मका उदय है वे पर्याप्तक हैं और इनसे भिन्न जो हैं वे अपर्याप्तक हैं ८ इसी तरह से इन दो भेदों का कथन यावत् वैमानिक देवों तक में कर लेना चाहिये संज्ञिदण्डक में-नारक
ઉચ્છવાસક દંડકમાં નારક બે પ્રકારના કહ્યા છે–(૧) ઉચ્છવાસક અને (૨) નેઉવાસકજે ઉશ્વાસ પર્યાપ્તિથી યુક્ત છે તેમને ઉછુવાસક કહે, છે, અને તેમનાથી ભિન્ન જે નારકે છે તેમને ઉચ્છવાસક કહે છે. આ પ્રકારના ભેદનું કથન વિમાનિક દેવે પર્યન્તના જી વિષે પણ સમજવું. ૬
न्द्रिय ६४मा ना२४ मे २ना ॥ छ-(१) सेन्द्रिय भने (२) અનિયિ. જે નારકની ઈન્દ્રિય પર્યાપ્તિ થઈ ચુકી છે તે નારકને સેન્દ્રિય નારકે કહે છે. પરંતુ જે ન રકે ઈન્દ્રિય પર્યાતિથી વિકલ (રહિત). છે તેમને અનિન્દ્રિય કહે છે. આ પ્રકારના ભેદનું કથન વૈમાનિક દેવ પર્યન્તના
वर्ष ५५ यु नये. ॥ ७ ॥
पर्यात ६४मा नाना में ४२ ४ा छ-(१) ५ िमने (२) અપર્યાપ્તક. જે નારકના પર્યાપ્ત નામ કમનો ઉદય છે, તે નારકોને પર્યાપ્તક નારકે કહે છે. અને તેમનાથી જુદા જે નારકે છે, તેમને અપર્યાપ્તક નારકે કહે છે. એ જ પ્રમાણે આ બે ભેદનું કથન વૈમાનિક દેવ પર્યન્તના જી. વિષે પણ થવું જોઈએ. જે ૮ છે
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
