________________
सुधा टीका स्था० २ उ० १ सू० १६ श्रुतचारित्रद्वैविध्यनिरूपणम् २९९ अर्थश्रुतधर्मः । सूत्रार्थ योर्विस्तरव्याख्याउत्तराध्ययनसूत्रस्य प्रथमाध्ययने त्रयोविंतिगाथायां मत्कृतप्रियदर्शिनीटीकायामवलोकनीया। 'चरित्तधम्मे दुविहे' इत्यादि । चारित्रधर्मों द्विविध प्रज्ञप्तः, तद्यथा अगारचारित्रधर्म:, अनगार चारित्रधर्मश्चेति । तत्र-अगारं-गृहं, तद् योगाद् अगाराः गृहस्थाः तेषां यश्चारित्रधर्मः सम्यक्त्वमूलाणुव्रतादिपालनरूपासोऽगारचारित्रधर्मः । न विद्यते अगारं = गृहं येषां ते-अनगारा संयताः, तेषां यश्चारित्रधर्म: महाव्रतादिपालनरूपः सोऽनगारचारित्रधर्मः । चारित्रधर्मश्च संयम इति संयममाह-'दुविहे संजमे ' इत्यादि । संयमो द्विविधः-सरागसंयमः, चीतरागसंयमश्चेति । तत्र यो रागेण = मायाव्याख्यान है इस रूप जो श्रुतधर्म है यह अर्थ श्रुतधर्म है सूत्र और अर्थ की विस्तृत व्याख्या उत्तराध्ययन सूत्र के प्रथम अध्ययन में २३ वों गाथा की प्रियदर्शिनी टीका में की गई है सो वहीं से इसे देख लेनी चाहिये " चारित्तधम्मे दुविहे पण्णत्ते" चारित्रधर्म दो प्रकार का कहा गया है एक अगारका चारित्रधर्म और दूसरा अनगार का चारित्र धर्म अगार नाम गृह का है इस गृह योग से यहां अगार शब्द से गृहस्थ जन गृहीत हुए हैं इन गृहस्थजनों का जो सम्य. क्त्व सहित मूलगुण अणुव्रत आदि का पालन रूप धर्म है, वह अगार चारित्र धर्म है तथा जिनको गृह का प्रतिबन्ध नहीं होता है वे अनगार हैं ऐसे अनगार संयत होते हैं इन संयतजनोंका जो महाव्रतादि पालन रूप चारित्र धर्म है वह अनगार चारित्रधर्म है चारित्रधर्मका नाम ही संयम है अतः यह संयम "दुविहे संजमे " इत्यादि कथन के अनुसार અર્થ છે, એ તે અર્થ વ્યાખ્યાન છે. આ વ્યાખ્યાન રૂપ જે શ્રતધર્મ છે તે અર્થશ્રતધર્મ છે સૂત્ર અને અર્થની વ્યાખ્યા ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રના પહેલા અધ્યયનની ૨૩ મી ગાથાની પ્રિયદર્શિની ટીકામાં વિસ્તારપૂર્વક આપવામાં આવેલ છે, તે જિજ્ઞાસુઓએ તે વાંચી લેવી.
" चारित्तधम्में दुविहे पण्णत्ते ” यास्त्रियम में प्रश्न यो छ-(१) અગારને ચારિત્રધર્મ અને (૨) અણગારને ચારિત્રધર્મ. અગાર એટલે ગુહ. અહીં અગાર શબ્દથી ગૃહસ્થજનને ગ્રહણ કરવા જોઈએ. તે ગૃહસ્થોએ સમ્ય. કરવ સહિત મૂલગુણ અણુવ્રત આદિને પાળા બંધનથી રહિત હોય છે તેમને અણગાર કહે છે. એવાં અણગાર સંમત હોય છે, તે સયત અણગારોને જે મહાવ્રતાદિ પાલનરૂપ ધર્મ છે તેને અણગાર ચારિત્રધર્મ કહે છે. ચારિત્રધર્મન नाम संयम छ. " दुविहे संजमे " त्या अयन अनुसार ते सयम में
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
