________________
२४६
स्थानाङ्गसूत्रे बहिश्चतुर्दिक्षु समागत्य प्रतिनिवृत्तः । तदनन्तरं रुद्रदेवाचार्यः परिष्ठापनार्थमुन्दुकं गृहीत्वा द्रुतद्रुतं बहिर्गच्छति । परिष्ठापनभूमौ चरणस्पर्शेन मर्म रशब्दे जातेऽप्यकृतपश्चात्तापः केवलं वचसा मिथ्यादुष्कृतं दत्वा कायिकी परिष्ठाप्य प्रतिनिवृत्तः। राज्ञा सर्व वृत्तं विलोक्य विज्ञातम्-अयं रुद्रदेवाचार्य एव स्वप्नदृष्टास्करः इति । ततः प्रभृति तस्या भव्याचार्यस्य — अङ्गारमर्दनाचार्य ' इति नाम प्रसिद्धं जातम् ।
अथवा-'मणसाऽवेगे' इति पाठः । इह-अपि शब्दः पठ्यते । स च संभावने तेनायमर्थः । ' मनसा एको गर्हते, एकोऽन्यो वचसा गर्ह ते इति संभाव्यते' ही वह वहां से लौट आया इसी क्रम से प्रत्येक मुनिपरिष्टान के लिये बाहर चारों ओर आ आकर पीछे चले आये, इसके बाद रुद्रदेवाचार्य परिष्ठापना के लिये उन्दुक को लेकर बहुत ही शीघ्रता के साथ बाहर
ओर परिष्ठापन भूमि में गये वहां चरण के स्पर्श से मर्मर शब्द होने पर भी उन्होंने कोई पश्चात्ताप नहीं किया केवल वचन से ही मिथ्यादुकृत देकर वे कायिकी क्रियाकी परिष्ठापना करके वहां से लौट आये गजाने यह सब उनका काम अपनी आंखोंसे देखकर जान लिया कि ये रुद्रदेवाचार्य ही स्वमदृष्ट सूकर हैं उस दिनसे लेकर उस अभव्याचार्यका "अंगारमर्दनाचार्य " ऐसा नाम प्रसिद्ध हो गया।
अथवा-"मणसा अवेगे" जव ऐसा पाठ किया जाता है तब यहां संभावनार्थक "अपि" शब्द का पाठ करने पर ऐसा अर्थ होता મુનિ કાયિકી ક્રિયાની પરિઝાપનાને માટે બહાર નીકળ્યાં પણ પરિઝાપના ભૂમિમાં જતાં જ ઉપયુક્ત અનુભવ થવાથી તેઓ પરિઝાપના (પરડવાની ક્રિયા) કર્યા વિના જ પાછાં ફરી ગયા. ત્યારબાદ રુદ્રદેવાચાર્ય પિતે કાયિકી ક્રિયાની પરિઝાપના કરવા બહાર આવ્યા. તેઓ ઘણું શીધ્ર ગતિથી પરિઝાપના ભૂમિમાં પહોંચ્યા. ત્યાં ચરણને સ્પર્શ થવાથી મર્મર ધ્વનિ થવા છતાં પણ તેમણે કઈ પ્રાયશ્ચિત્ત ન કર્યું. કેવળ વચનથી “મારું કૃત્ય મિશ્યા હો”, એવું બેલીને, કાયિકી ક્રિયાને લઘુશંકા કરીને પરઠીને તેઓ ત્યાંથી પાછા ફર્યા. રાજાએ તેમનું આ કાર્ય પિતાની નજરે નજર જોઈને જાણી લીધું કે રુદ્રદેવા. ચાર્ય જ પ્રદૂષ્ટ ભુંડ છે. તે દિવસથી તે અભવ્યાચાર્યનું “અંગારમર્દનાચાર્ય નામ પડી ગયું.
अथवा “ मणसा अवेगे" | प्रा२ने सूत्राने ४२यामा माव, । महीलानाथ "अपि" शहना ५४ ४२वाथा मेवा अर्थ थाय छ । અર્થાત્ કેલસા મર્દન કરનાર “કેક મુનિ મનથી નહીં કરે છે, કેઈક મુનિ
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
