________________
सुधा टीका स्था० १३० १ सू०५२ नारकादीनां वर्गणानिरूपणम्
१५७
,
भेदादनेकविधाः तेष वर्गणा = राशिः एका = एकत्वसंख्याविशिष्टा । एकलं च नारकत्व पर्यायसाम्याद् बोध्यम् । एवमग्रेऽपि सर्वत्र तत्तत्पर्याय साम्यादेकत्वं बोध्यम् । तथा-असुरकुमाराणाम् - असुराश्च ते कुमाराचेति असुरकुमाराः, कुमारत्वं.
"
एगा अजहण्णुको सगुणलुक्खाणं पोग्गलाणं वग्गणा " इस अन्तिम संदर्भ द्वारा करते हैं-' एगा नेरइयाणं वग्गणा ' इत्यादि ॥ ५३ ॥
टीकार्थ - सातावेदनीय आदि शुभरूप कर्मा से जो स्थान निर्गत -रहित होते हैं वे निरय हैं यहां निर शब्द का अर्थ निर्गति है और अय शब्द का अर्थ सातावेदनीय आदिरूप शुभकर्म है इन निरयों में नरकावासों में जो होते हैं वे नैरयिक है अर्थात् इन नरकावासों में जो जन्म लेते हैं वे नारक हैं। ये नारक, पृथिवी, प्रस्तर नरकावास, स्थिति और भव्यत्वादि के भेद से अनेक प्रकार के होते हैं। वर्गणा नाम राशि का है इस तरह नैरयिकों की राशि एकत्वसंख्याविशिष्ट है यह एकत्व उनमें नारकपर्याय की समानता को लेकर कहा गया है । इसी तरह से आगे भी अपनी २ पर्याय की समानता को लेकर एकत्व समझना चाहिये तथा असुरकुमारों की वर्गणा में भी एकता है, इन असुरों को जो कुमार कहा गया है उसका कारण इनका सदा नवयुवक जैसे
66
પાદન एगा नेरइयाणं આ સૂત્રથી લઇને ધ एगा अजहष्णुको गुण लुक्खाणं આ સૂત્ર પર્યન્તના સંદર્ભમાં કરવામાં આવે છે.
पोग्लाणं वग्गणा
ܕܕ
ܕܕ
66
एगा नेरइयाणं वग्गणा " इत्यादि ॥ ५३ ॥
ટીકા—સાતાવેદનીય આદિ શુભરૂપ કર્મોથી જે સ્થાન નિત (હિત) हाय छे, ते स्थानने 'निरय' हे छे. अहीं' ' निः' शब्दनो अर्थ नियंति (रडितता ) छे, मने 'अय " नो अर्थ सातावेदनीय माहि३य शुलभ छे. આ નિરયામાં ( નરકાવાસેામાં) જન્મ લેનારા જીવાને નૈરિયકા કહે છે. નૈરયિકાનું ખીજું નામ નારકા છે. તે નારકો પૃથ્વી, પ્રસ્તર, નરકાવાસ, સ્થિતિ અને ભવ્યત્વ આદિના ભેદથી અનેક પ્રકારના હાય છે. રાશિને વણા કહે છે. આ રીતે નૈરિયકાની રાશિને એકત્વ સખ્યાવાળી કહી છે. નારક પર્યાયની સમાનતાની અપેક્ષાએ તેએમાં એકત્વ કહ્યું છે. એજ પ્રમાણે આગળ પશુ પાતપેાતાની પર્યાયની સમાનતાની અપેક્ષાએ જ એકત્વ સમજવું, અસુરકુમારાની વણામાં પણ આ દૃષ્ટિએ જ એકત્વ સમજવુ' જોઇએ. આ અસુરને
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
