________________
सुषा टीका स्था० १ उ० १ सू० १८ विक्रिमस्वरूपनिरूपणम् ___ जीवानाम्-अपर्यादाय वैक्रियसमुद्धातेन वाह्यान् पुद्गलान् परितः समन्तात् अगृहीत्वा या विकुर्वणा स्वस्वोत्पत्तिस्थाने प्रत्येकजीवकर्तृका भवधारणीयशरीररचनारूपा विक्रिया भवति, सा एका-एकत्वसंख्यावती बोध्या। प्रतिजीवं भवधारणीयस्यैकत्वाद् विकुर्वणाया एकत्वम् । एकलपैक्रियशरीरेषु भवधारणीयमेकमेव भवति, तदपेक्षया वा कथंचिद् विकुर्वणाया एकत्वमिति । बाह्यपुद्गलानादाय तु या विकुर्वणा भवति सा तूत्तरपिकुर्वणैव । इयमुत्तरविकुर्वणा तु चैक्रियलब्धिसम्पन्नस्य एकस्य जीवस्य अनेकाऽपि भवति, तस्य विचित्राभिपाययत्वात् तथाविधशक्तिसम्पन्नत्वाच्चेति ।
ननु अत्र सूत्रे-'अपरिआइत्ता' इत्यनेन उतरपिकुर्वणाया व्यवच्छेदः क्रियते । सेयमुत्तरविकुर्वणा बाह्यपुदलादानपूस्किय ? भवतीत्यत्र किं प्रमाणम् इति चेत्,
टीकार्थ-चैक्रिय समुद्घात से वाह्य पुद्गलों को सब ओर से ग्रहण किये बिना जो विक्रिया-अपने २ उत्पत्तिस्थान में प्रत्येक जीव कर्तृक भवधारणीय शरीर रचना रूप विक्रिया होती है वह एक-एकत्य संख्या वाली होती है हरएक जीयमें भवधारणीय शरीर एक ही होता है अतः विकुर्वणा में भी एकत्व होता है। ___अथया-समस्त चैक्रियशरीरों में भवधारणीय शरीर एक ही होता है इस अपेक्षा से भी कथञ्चित् चिकुर्वणा में एकत्व होता है ऐसा जानना चाहिये परन्तु बायपुद्गलोंको ग्रहण करके जो विकुर्वणा होती है वह तो उत्तर चिकुर्वणा ही होती है यह उत्तर विकुणा चैक्रियलब्धि संपन्न एक जीव के अनेक भी हो सकती है क्यों कि यह जीव विचित्र अभिप्रायवाला होता है और तथाविध शक्तिवाला होता है।
ટકાઈ–વૈક્રિય સમુદ્રઘાત દ્વારા બ્રાહ્મપુલને બધી બાજુએથી ગ્રહણ કર્યા વિના, જે વિકિયા–પિતપતાના ઉત્પત્તિ સ્થાનમાં પ્રત્યેક જીવ કર્તક ભવ. ધારણીય શરીર રચનારૂપ વિકિયા–થાય છે, તે એક (એક સંખ્યાવાળા) હોય છે. દરેક જીવમાં ભવધારણીય શરીર એક જ હોય છે, તેથી વિફર્વણમાં પણ એક હોય છે. અથવા સમસ્ત વૈકિય શરીરમાં ભવધારણીય શરીર એક જ હોય છે, તે અપેક્ષાએ પણ વિકુવણામાં એકત્વ હોય છે એમ સમજવું. પરન્તુ બાહ્યપુતલેને ગ્રહણ કરીને જે વિદુર્વણ થાય છે તેનું નામ તે ઉત્તર વિકુર્વણ થાય છે. તે ઉત્તર વિકુણુ વૈક્રિય લબ્ધિ સંપન્ન એક જીવમાં અનેક પણ હેઈ શકે છે, કારણ કે તે જીવ વિચિત્ર (વિવિધ) અભિપ્રાયવાળે હોય છે અને તે પ્રકારની શક્તિવાળા હોય છે.
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
