________________
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
सूत्रकृताङ्गले उपदर्शयिता, अयमायुष्मन् ! आत्मा, इंदं शरीरम् । दध्नो नानीतं निष्कास्य दर्शयितुं शकाते न तथा-शरीरादारमा पृथक्कृत्य दर्शयितुं शक्यः, ततः कथं शरीराऽतिरिक्त आत्मा ज्ञातु शक्यः।। ____ अथ षष्ठं दृष्टान्तमाह- से जहाणामर के पुरिसे तिले हितो तिल्लं' तद्यथा नामकः कोऽपि पुरुष स्तिलेय स्तैलम् 'अभिनिवट्टित्ता णं' अभिनिवर्त्य खलु 'उपदंसेन्जा' उपदर्शयेत्-'यामाहो! तेलं अयं पिन्नाए' इमायुजन् ! तैलम्, अयं पिण्गालः-खला-'एवमेव जाव सरोरे' एपमेव नास्ति कोऽपि पुरुष उपदर्शयिता, अयमायुष्मन् ! आत्मा, इदं शरीरम् ।
एथ सप्तमं पटान्तमाह-'से जहाणाम' तद्यथा नामकः 'केडपुरिसे' कोऽपि पुरुषः 'इक्युप्रो खोयरसं' इक्षुतः क्षोदरसम् 'अभिनिवहिताण' अभिनि वयं खलु 'उपदं से ज्जा' उपदर्शयेत् 'अयमाउसो ! खोयरसे अयं छोर' अयमायु मन् ! क्षोदरसः, अयं क्षोः ! 'एवमेव जाब सरी' एवमेव यावच्छरम्, अयमात्मा, इदं शरीरमिति शरीरात पृथग् जीवं दर्शयितुं न कोऽपि शक्नोतीति भावः। आत्मा है और यह शरीर है। दही से नवनीत की तरह शरीर से' आत्मा पृथक् करके यदि दिखलाया जा सकता तो समझते कि आत्मा और शरीर भिन्न भिन्न हैं।
जैसे कोई पुरुष तिलों से तैल अलग निकाल कर दिखला देतो है कि-हे आयुष्मन् ! यह तिल है और यह तैल है, इस प्रकार आत्मा और शरीर को अलग अलग करके दिखलाने वाला कोई मनुष्य नहीं। __जैसे कोई पुरुष इक्षु से रस को अलग करके दिखला देता है किहे आयुष्मन् ! यह कूचा है और यह इक्षुरस है, इस प्रकार यह आत्मा है और यह शीर है, यों दोनों को पृथक पृथक करके दिखलाने वाला कोई पुरुष नहीं है। આત્મા છે. અને આ શરીર છે. દહીંમાંથી માખણની જેમ શરીરમાંથી આત્માને અલગ કરીને જે બતાવવામાં આવી શક્ત તે સમજતા કે આત્મા અને શરીર અને ભિન્ન ભિન્ન છે.
જેમ કેઈ પુરૂષ તેમાંથી તેલ અલગ કહાડીને બતાવી દે છે કે– હે આયુમન આ તલ છે. અને આ તેલ છે, એ પ્રમાણે આત્મા અને શરીરને અલગ અલગ બતાવવાને કઈ માણસ સમર્થ નથી.
જેમ કેઈ માણસ સેલડીમાંથી રસને અલગ કરીને બતાવી દે છે, કેહે આયુમન આ ચે છે, અને આ સેલડીને રસ છે, તે પ્રમાણે આ આત્મા છે, અને આ શરીર છે, તેમ બનેને અલગ અલગ બતાવવાવાળા કઈ પણ પુરૂષ જણાતું નથી,
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્રઃ ૪
