________________
६०८
सूत्रकृतास्त्रे 'स ताई एवं आहे' स महावीर स्वायो षड्जीवनिकायरक्षक सत्यमेव-'स आह एवं' स एवमाह-कथति । 'अमई चिच्चा' अमति त्यक्त्वा परित्यज्य मोक्ष प्राप्नोति पुरुषः । 'एयोवया' एतावता कुमतित्यागेनैव 'बंभवत्तित्ति' ब्रह्मवतमिति वुत्तं' उक्तम् 'तस्सोदयट्ठो' तस्य मोक्षारुपव्रतस्योदयार्थी-अभिलाषुकः 'समणे तिबेमि' श्रमण इति ब्रवीम्यहम् । आर्दकः कथयति-मो मो गोशालक ! भगवतो मरावीरस्य ज्या वणिग् दृष्टान्तः पदर्शितः स दृष्टान्त एकदेशेन सर्वात्मना वा ? नायः तस्ये. एत्वात् । यत्रोपदेशफलं पश्यति तत्रैवोपदिशति धर्म भगवान् । द्वितीयस्तु नैव सम्मवति, यतो हि भगवान् सर्वेषां रक्षकः । नवीनं कर्म न बध्नाति पुराणं चाऽपनयति कुबुद्धिमपहाय विहरति-सदुपदेशं च ददाति । स्वयमेव स ब्रवीति 'कुमतित्यागी मोक्षमाप्नोति' स स्वयं कुमतित्यागी । अत: स मोक्षोदयार्थी इत्यह ब्रवीमि । आट्रकस्योत्तरं गोशालक प्रतीति भावः ॥२०॥ मूलम्-समारभंते वणिया भूयगामं परिग्गहं चेव ममायमाणा।
तेणाइसंजोगमविप्पहाय आयस्स हेडं पैगरंति संग।२१॥ छाया-समारमन्ते वणिजो भूतग्रामं परिग्रहं चैव ममीकुर्वन्ति ।
ते ज्ञातिसंयोगमपि प्रहाय आयस्य हेतोः प्रकुर्वन्ति सङ्गम् ॥२१॥ ठीक नहीं है, क्योंकि भगवान् सभी प्राणियों के रक्षक हैं। वे नवीन कर्मों का बंध नहीं करते हैं और पुरातन (पूर्वके) कर्मों का क्षय करते हैं । कुमति का त्याग करके भ्रमण करते हैं और सदुपदेश देते हैं । वे स्वयं यही कहते हैं कि कुमति का त्यागी ही मुक्ति पाता है । इस कारण वे मोक्षोदय के अर्थी हैं, ऐसा मैं कहता हूँ ।
यह गोशालक के प्रति आईक मुनि का उत्तर है ॥२०॥ 'समारभते' इत्यादि ।
शब्दार्थ-आईक पुनः गोशालक से कहते हैं-हे गोशालक ! પદેશ આપે છે. બીજો પક્ષ બરાબર નથી. કેમકે ભગવાન સઘળા પ્રાણિઓનું રક્ષણ કરવા વાળા છે. તેઓ નવીન કર્મોને બંધ કરતા નથી. અને પૂર્વના કરેલા કર્મોનો ક્ષય કરે છે. તેઓ કુમતિને ત્યાગ કરીને વિચારે છે. અને સદુપદેશ આપે છે. તેઓ સ્વયં એજ કહે છે કે-કુમતિનો ત્યાગ કરનાર જ મુક્તિ પામે છે. તેથી તેઓ મોક્ષના ઉદયને ઈચ્છનારા છે. એ પ્રમાણે હું કહું છું.
આ પ્રમાણે ગોશાલકે આર્દકને ઉત્તર આપે છે. ગા૨ને 'समारभंते' त्यादि શબ્દાર્થ --આકમુનિ ફરીથી ગોશાલકને કહે છે. હે ગોશાલક
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્રઃ ૪
