________________
समयार्थबोधिनी टीका द्वि. श्रु. अ. ४ प्रत्याख्यानक्रियोपदेशः ४४१
टीका-'तत्थ तत्र 'चोयए' नोदकः-प्रश्नकर्ता पनाग प्रज्ञापकमाचार्यम् 'एवं क्यासी' एवमवादील-प्रश्नकर्ता आचार्य पृच्छति-किं तद्ब्रवीति-तदेवदर्शयति शास्त्रकार:-हे पूज्याचार्य ! 'असंतएणं' असता-अविद्यमानेनाऽपत्तेन अनेन 'मणेणं पावएणं' पापकेन मनसा 'असंतियार वईए पावियाए' असत्या -अविद्यमानया पापिकया बाचा 'असंवएणं कारणं पावएणं' असता-अविद्यमानेन पापकेन कायेन 'अहणतस्स अमणस्वस्स अवियारमणवयणकावयकस्स मुविणमवि अपस्सो पावकम्मे गो कन्नई' अध्नतोऽमनस्कस्य-हिंसामकुर्वतो हिंसाविषयक मनोव्यापाररहितस्य, अविचारमनोवचनकायवाक्यस्य-हिंसाविषयकमनीषचन. कायविचाररहितस्य स्वप्नमपि अपश्यतः स्वप्नावस्थायां कृतं कर्म नोपवयं याति तथैव स्पष्टविज्ञानवतः पाप कर्म न क्रियते पाप कर्म न बध्यते, पापसहितमनो. वचनकायरहितेन जीवादिहिंसामकुर्वता पुरुषेण पाप कर्म न बध्यते, पापसहित मनोवचनकायरहितेन जीवादिहिंसामकुर्वता पुरुषेण पापं कर्म कथमपि न सम्भवति,
'तत्थ चोयए' इत्यादि।
टीकार्थ-प्रश्नकर्ता प्रज्ञापक आचार्य से कहता है, हे पूज्य आचार्य, जिसका मन पाप से युक्त नहीं है, जिसकी वाणी पापमय नहीं है
और जिसकी काया पापयुक्त नहीं है, जो प्राणी का घात नहीं करता, जिस का मन वचन काय और वाक्य हिंसा के विचार से रहित है जो पापकरने का स्वप्न भी नहीं देखता अर्थात् जिसमें ज्ञान की थोड़ी-सी ही अव्यक्त मात्रा है, ऐसा प्राणी पापकर्म का बंध नहीं करता है। अर्थात् जिसका मन, वचन और काय पाप से रहित है और जो जीवहिंसा नहीं करता है, ऐसे पुरुष को किसी भी प्रकार पापकर्म का बन्ध नहीं होता है।
'तत्थ चोयए' ध्या
ટીકાર્થ–પ્રશ્ન કર્તા પ્રજ્ઞાપક આચાર્યને કહે છે કે– હે પૂજ્ય આચાર્ય ! જેઓનું મન પાપયુક્ત હેતું નથી. જેમની વાણ પાપમય નથી અને જેમની કાયા પાપયુક્ત નથી, જે પ્રાણીને ઘાત કરતા નથી. જેનું મન, વચન, અને કાય હિંસાના વિચાર વિનાનું છે, જે પાપ કરવાનું સ્વમ પણ દેખતા નથી. અર્થાત જેમાં જ્ઞાનની થેડી અવ્યક્ત માત્રા છે. એવા પ્રાણી પાપકર્મથી બંધાતા નથી. અર્થાત્ જેનું મન, વચન, અને કાયા પાપ વિનાના છે, અને જે જીવહિંસા કરતા નથી. એ પુરૂષ કોઇ પણ પ્રકારના પાપકર્મને બંધક થતું નથી.
श्री सूत्रain सूत्र : ४
