________________
३७९
समयार्थबोधिनी टीका द्वि. श्रु. अ. ३ आहारपरिज्ञानिरूपणम् पृथिव्यादीनां षण्णामपि जीवनिकायानां भक्षणं कृत्वा तेषां शरीर स्वात्म. सात्कुर्वन्ति, 'अवरे वि य णं तेसिं पुढवी जोगियागं आयत्ताणं जाव कूराणं' अपराण्यपि च खलु तेषां स्वकर्मभोगाय समुत्पन्नानां पृथिवीयोनिकानाम्आर्यादारभ्य करान्तानां जीवानाम् 'सरीरा' शरीराणि, ‘णाणावण्णा जाव मक्खायं' नानावर्णरसगन्धस्पर्शविशिष्टानि भवन्तीति, आख्यातानि तीर्थकरैरिति, 'एगो चेव आलावगो सेता तिणि णत्थि' एतन्नेक एवाऽऽलापको भवति, शेषास्त्रय आलापका न सन्ति न भवन्तीत्यर्थः, 'अहावरं' अथाऽपरम् 'पुरक्खाय' पुराऽऽख्यातम् 'इहेगइया सत्ता' इहैकतये सत्त्वा:-माणिनः 'उदगजोणिया' उदकयोनिका-उदकेषु जायमानाः 'उदगसंभवा' उदकसम्भवाःउदकस्थितिकाः 'जाव कम्मनियाणे' यावत्कर्भनिदानेन-कर्मप्रेरिताः सन्तः 'तत्थ वुकमा' तत्र-जले एव व्युत्क्रमा:-जले परिवर्द्ध मानाः ‘णाणाविहजोगिएसु उदएम' नानाविधयोनिकेषु अनेकजातीयकेषु उदकेषु रुकवत्ताए विउति' वृक्ष. तया विवर्तन्ते समुत्पद्यन्ते, इह जगति अनेके जीः जले उत्पद्यन्ते जले तिष्ठन्ति का आहार करते हैं और उन्हें अपने शरीर के रूप में परिणत करते हैं। उन आर्य से लेकर क्रूर पर्यन्त के पूर्वोक्त वनस्पति जीवों के अन्य शरीर भी होते हैं जो नाना वर्ण, गंव, रस और स्पर्श से युक्त होते हैं। ऐसा तीर्थ करी ने कहा है।
इसमें एक ही आलापक है, शेष तीन आलापक नहीं होते हैं।
तीर्थकर भगवान ने कहा है कि कोई-कोई जीव जलयोनिक, जल में स्थित और जल में ही वृद्धि प्राप्त करने वाले होते हैं। यावत् वे अपने कर्म से प्रेरित होकर नाना प्रकार की योनि वाले जल में वृक्ष रूप से उत्पन्न होते हैं । तात्पर्य यह है कि इस लोक में अनेक जीव ऐसे આહાર કરે છે. અને તેને પિતાના શરીરપણાથી પરિણુમાવે છે. તે અનાર્યથી લઈને ફર પર્યન્તના પૂર્વોક્ત વનસ્પતિ જીવોના બીજા શરીરે પણ હોય છે, કે જે અનેક વર્ણ, ગંધ, રસ, અને સ્પર્શથી યુકત હોય છે. એ પ્રમાણે तीथ राय म छे.
આમાં એક જ મલા૫ક હોય છે. બાકીના ત્રણ આલાપકે હોતા નથી.
તીર્થકર ભગવાને કહ્યું છે કે કોઈ કઈ જીવો જલનિક, જલમાં સ્થિત, અને જલમાં જ વૃદ્ધિ પ્રાપ્ત કરવાવાળા હોય છે. યાવત તેઓ પિતાના કર્મથી પ્રેરિત થઈને અનેક પ્રકારની નિવાળા, પાણીમાં વૃક્ષપણાથી ઉત્પન્ન થાય છે.
કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે આ જગતમાં અનેક છો એવા હોય
श्री सूत्रता सूत्र : ४
