________________
-
समयार्थबोधिनो टीका द्वि. श्रु. अ. ३ आहारपरिक्षानिरूपणम् ३६५
टीका-गतमबधेनाऽध्यारुहवनस्पतिकायावच्छिन्न नीवस्वरूपं पदय सम्पति -अध्यारुहयोनि काऽध्यारुहवनस्पतिशरीरावच्छिन्नेऽपि भवतीति तीर्थकरनिर्देश इति दर्शयितुं परो ग्रन्थोऽजतार्यते। 'अहावरं' इत्यादि। 'अहावरं' अथाऽपाम् 'पुरक्वायं' पुराऽऽरूपातम्, तीर्थकरेणाऽन्योऽपि प्रकारो दर्शिः , 'इहे गइया' इहैक नये 'सत्ता' सच्चा:-जीवाः 'अज्झारोहजोणि पा' अध्यारुहयोनिकाः-वृक्षयोनिकाऽध्यारुहवन स्पतिविशेषा एव योनिः-उत्पत्तिस्थानं येषां तेऽध्यारुहयोनिका वनस्पतिविशेषाव छिन्ननीवाः अध्यारुहवनस्पतिजाता इत्यर्थः, 'अझारोहसंमग' अध्यारुहसंभवाःतस्थितिका इत्यर्थः अध्यारुदाणां वृद्या बगानाः, 'जाव कम्मनियाणेणं' यावत्कर्मनिदानेन-कर्मनिमित्तमासाद्य 'तत्थ वुक्पा तत्रोपक्रमाः तत्र-अध्या.
'अहावरं पुरक्खाय' इत्यादि।
टीकार्थ --पिछले सत्र में अध्यारुह (वृक्षों के ऊपर बढने वाली) वल्ली लता वनस्पतिकाय के जीवों का स्वरूप कहा गया। अब अध्या. रुह योनिक अध्यारुह वनस्पतिकाय भी होते हैं, ऐसे तीर्थकर के कथन को दिखलाने के लिए सूत्र कहा जाता है। ___ तीर्थकर भगवान ने वनस्पति जीवों का अन्य प्रकार भी कहा है। वह इस प्रकार है-अध्यारुह योनिक अर्थात् वृक्षयोनिक अध्यारुह नामक वनाति ही जिनकी योनि है, ऐसे जीव, अर्थात् वे जीव जो अध्यारुह वनस्पति से उत्पन्न होते हैं और अध्यारुह वनस्पति की वृद्धि होने पर बढते हैं । वे कर्म के निमित्त से अध्यारह वनस्पति में
'अहावर पुरक्खाय' त्या
ટીકાથ–પાછલા સૂત્રમાં અધ્યારૂહ (વૃક્ષના ઉપર વધાવાવાળી વેલ) વનસ્પતિકાયના જીનું સ્વરૂપે પ્રગટ કરવામાં આવેલ છે. હવે અધ્યારૂહ
નિવાળા, અધ્યારૂ વનસ્પતિકાય પણ હોય છે, એ પ્રમાણેના તીર્થકર ભગવાનના કથનને બતાવવા માટે આ સૂત્ર કહેવામાં આવે છે.
તીર્થકર ભગવાને વનસ્પતિ જીવોને અન્ય પ્રકાર પણ બતાવેલ છે. તે પ્રકાર આ પ્રમાણે છે.–અધ્યારૂહ નિવાળા અથાત્ વૃક્ષોનિક અધ્યારૂહ નામની વનસ્પતિ જ જેમની યોનિ અર્થાત્ ઉત્પત્તિ સ્થાન હોય છે, એવા છે અર્થાત તે છે કે જેઓ અધ્યારૂહ વનસ્પતિમાંથી ઉત્પન્ન થાય છે. અને અધ્યારૂહ વનસ્પતિ વધવાથી વધે છે. તેઓ કર્મના નિમિત્ત અધ્યારૂહ
श्री सूत्रकृतांग सूत्र :४
